met de topografie of het verkeer, de basisafstandmeter Jena BRT
benut. Codetachymeters zijn in Nederland nog niet in gebruik.
Instrumenten
In [43] geeft Ir. E. Engberts een beschrijving van een „trigono
metrisch instrument" uit het jaar 1751, dat hij ontdekte in een
museum te Leiden. Een uitgebreide studie wijdt N. D. Haasbroek
in [44] aan de theorie die aan de tijdmeting met behulp van zonne
wijzers ten grondslag ligt, aan de verschillende wijzen waarop
zonnewijzers kunnen worden geconstrueerd en aan de factoren die
bij de constructie een rol spelen.
In [45] introduceert Prof. R. Roelofs een nieuwe methode voor
de bepaling van systematische randfouten, uit de meting van vier
richtingen. De hoeken tussen deze vier richtingen worden zodanig
gekozen, dat 14 coëfficiënten van de Fourier-reeks met een optimale
en vrijwel gelijke nauwkeurigheid worden verkregen. Ir. G. Husti
bespreekt de ervaringen met deze methode bij een uitvoerig onder
zoek van Wild T4 theodolieten in [46].
Naar aanleiding van de studie van Prof. Roelofs heeft de firma
Breithaupt een instrument voor randonderzoek met vier collimatoren
op de markt gebracht.
In de verslagperiode is veel aandacht besteed aan de afstand
meter. Ir. G. A. van Wely geeft in [47] een kwalitatieve en eco
nomische beoordeling naar een achttal gezichtspunten van optische
afstandmeters, microgolfafstandmeters en elektro-optische af
standmeters, ingezet voor veelhoeksmeting in hermetingsgebieden.
Hoewel het onderzoek ten gunste van laatstgenoemde groep
uitviel, blijken er in Nederland toch nog maar enkele instrumenten
van dit type in gebruik te zijn. Een beschrijving van de elektro-
optische afstandmeter EOS vind men in [48].
Ir. J. C. de Munck bespreekt in [49] enige eigenschappen van
elektromagnetische golven in verband met elektronische afstand
meting, waarbij in het bijzonder aandacht wordt geschonken aan de
begrippen verstrooiing, absorptie, breking, bundelbreedte e.d. De
Meetkundige dienst van de Rijkswaterstaat verving haar sedert
1958 in gebruik zijnde tellurometer door een geodimeter-model 6.
Door de toenemende vraag naar deze vorm van lengtemeting is
daarboven nog een dergelijk instrument aangeschaft. De methode
van terreinverkenning voor de veelhoeken is daarbij niet veranderd,
alleen vereenvoudigdde veelhoekspunten moeten onderling
zichtbaar zijn; andere eisen worden niet gesteld aan de topografie.
Bij de Hydrografische dienst der Koninklijke Marine werden in de
verslagperiode twee sets tellurometer MRA 101 aangeschaft, deels
ter vervanging van de oude MRA 1. Deze instrumenten blijken
bijzonder goed bruikbaar te zijn voor veelhoeksmeting in het bos
gebied van Suriname. De n.v. K.L.M.-Aerocarto schafte een aerodist
aan, die o.m. zal worden gebruikt voor de meting van trilateratie-
netten. Een belangrijk facet bij al deze instrumenten is de bedrijfs-
103
