Ir. J. C. DE MUNCK,
Opstelling voor het ijken van de modulatiefrekwentie
van elektronische afstandmeters in het veld
Inleiding
Bij nauwkeurige elektronische afstandmeting kan het gewenst
zijn om in het veld de modulatiefrekwenties te meten. Het voordeel
van een frekwentiemeting in het veld is dat men werkt bij de
werkelijke meetomstandigheden.
Een eenvoudige methode is het tellen van de frekwentie met een
elektronische teller [i]. Hiervoor geschikte tellers hebben echter
het bezwaar dat zij vrij duur zijn en veel stroom gebruiken (220 V of
no V, 50 a 100 watt). Er zijn daarom verschillende opstellingen
gemaakt om op meer praktische wijze de frekwenties te meten [2],
[3]» [4]. welke opstellingen in het algemeen geschikt zijn voor de
controle van één afstandsmeter.
Bij de Elektronische Dienst van de T.H. te Delft werd een appa
raatje ontwikkeld met behulp waarvan het mogelijk is iedere fre
kwentie tot 40 MHz in het veld met hoge nauwkeurigheid te ver
gelijken met een standaard-frekwentie die met een normale radio
ontvangen wordt.
Het apparaatje weegt samen met de teller 9 kg, het gezamenlijke
verbruik bedraagt 9 watt, te betrekken uit accu's of uit een accu en
een aantal batterijtjes. Als ontvanger kan een eenvoudige transistor
radio worden gebruikt, die echter aan enkele eisen moet voldoen.
Met de meetopstelling is zonder moeite een nauwkeurigheid van
enkele delen op io7 te bereiken. De duur van een meting bedraagt
enkele minuten.
De opstelling
In de elektronische teller (zie fig. 1) bevindt zich een kwarts-
oscillator waarvan de frekwentie, die over korte tijd (vele minuten)
zeer stabiel is (enkele delen op io7), met een regelschroefje een weinig
gevarieerd kan worden. Van deze oscillator kunnen frekwenties van
o.a. 100 kHz en 1 MHz (nominaal) naar buiten gevoerd worden.
In de „frekwentieomvormer" wordt het signaal van 1 MHz uit de
teller eerst met een passend geheel getal n in frekwentie vermenig
vuldigd (fig. 1, rechts). Een signaal van de te meten frekwentie
MHz) wordt (eventueel na deling door 2 of na vermenigvuldiging
met 2) met het signaal van n MHz samengebracht in een menger.
Uit deze menger komt de verschilfrekwentie, f-n MHz (even
tueel - n of 2f - n MHz), die bij de juiste keuze van n nooit
groter is dan 0,5 MHz. Deze frekwentie wordt op de teller afgelezen
op 1 Hz nauwkeurig (of zonodig op 0,1 Hz nauwkeurig).
Wetenschappelijk hoofdmedewerker aan het Laboratorium voor Geodesie
van de Technische Hogeschool te Delft:
