8
optredende fouten, moet samenvallen met het juist genoemde
A.P.R. profiel. Nu is het niet zo dat dit gehele A.P.R. profiel
voor dat doel bruikbaar is, het zijn veeleer daaruit geselecteerde
geschikte punten die men als een soort hoogte-paspunten gebruikt
bij de controle en vereffening van de aerotriangulatie. Men krijgt
de indruk dat in de literatuur over de A.P.R. deze twee aspecten,
de schaalbepaling en de hoogtebepaling, niet altijd duidelijk tot
uiting komen en dat sommige ontworpen procedures voor aero
triangulatie met toepassing van A.P.R. daar bepaaldelijk ook de
sporen van dragen. Nog enkele opmerkingen over de vraag in hoe
verre men mag aannemen dat het genoemde barometrische niveau
vlak evenwijdig met de geoïde, dus horizontaal is. Wanneer men
dat niet mag of wil aannemen dan is er de formule van Henry
die het mogelijk maakt op grond van windsnelheidswaarnemingen
de helling van het niveauvlak te bepalen en in de bovenstaande
procedure in rekening te brengen.
Het nieuwste type A.P.R., dat nog maar nauwelijks het ontwik
kelingsstadium gepasseerd is, werkt met een laser inplaats van met
een radiogolf. Behalve de voordelen, die de zeer nauwe bundel
heeft, b.v. in bebost gebied, is er het nadeel, dat ijking op een
wateroppervlak niet mogelijk, althans niet betrouwbaar is, omdat
de laser, zijnde een lichtstraal, niet geheel door water wordt gere
flecteerd, doch daar gedeeltelijk doorheen gaat.
Een instrument dat iets minder ver gaat en iets minder gegevens
levert is de statoscoop, d.i. een differentiële barometer waarmee
men vlieghoogtevariaties meet die men dan bij de aerotriangulatie
als dienovereenkomstige fo-verschillen kan instellen, aldus de
voortplanting van langshellingsfouten vermijdend. Dat de statos
coop hier genoemd wordt is niet omdat dit een nieuw prinicpe zou
inhouden maar wel omdat in de afgelopen jaren sterk verbeterde
typen statoscopen op de markt zijn gekomen en de belangstelling
van de fotogrammeters voor dit instrument bepaald groeiende is.
Het is bekend dat het oorspronkelijke type statoscoop, dat van
Vaisala, een vloeistof-barometer was bestaande uit een luchtre-
servoir waaraan verbonden een U-vormige buis die aan één zijde in
verbinding staat met de buitenlucht en een zekere gekleurde vloei
stof bevat. Luchtdrukveranderingen samenhangende met vlieg
hoogtevariaties beïnvloedden het niveau van de vloeistof dat kon
worden afgelezen of gefotografeerd. Een complicatie was dat men
uiteraard moest zorgen dat de lucht in het reservoir niet uitzet
tengevolge van temperatuurveranderingen in het instrument,
hetgeen men bereikte door dit reservoir te verpakken in een mengsel
van ijs en water. Van de nieuwe typen statoscopen, waarop in het
voorgaande werd gedoeld, is die van Zeiss-Oberkochen nog steeds
een vloeistofbarometer gebaseerd op hetzelfde beginsel als zojuist
beschreven, maar de variaties in het vloeistof-niveau worden niet
afgelezen of gefotografeerd maar langs elektrische weg overgebracht
op een wijzer tegenover een schaalverdeling. Men verkrijgt dit door
