i8o
Ir. J. C. DE MUNCK,
Tijd en afstand in de Landmeetkunde
Mijne Heren CuratorenMijnheer de Rector Magnificus,
Dames en Heren Hoogleraren, Lectoren, Leden van de
Wetenschap-pelijke, Technische en Administratieve sector,
Mijne Dames en Heren Studenten, en voorts Gij allen van
huiten de technische hogeschool die hier hebt willen komen,
Zeer gewaardeerde toehoorders,
Wellicht heeft U zich vanmiddag twee dingen afgevraagd:
„Sta ik niet op zo'n grote afstand van dit vakgebied, dat ik mijn
tijd beter kan gebruiken en
„Hoeveel tijd zou het mij kosten om de afstand naar zaal D af
te leggen
In deze beide vragen komen de begrippen tijd en afstand voor in
onderling verband. In veel gevallen zijn deze twee begrippen zeer
verwant met elkaar, zo zeer zelfs dat tijd en afstand soms identiek
zijn. Deze bewering zal direct duidelijk zijn bij uitdrukkingen als
„drie uren gaans" of „vijf dagreizen", waarbij klaarblijkelijk
afstanden uitgedrukt worden in eenheden van tijd. Het moet
gezegd worden dat de uitdrukkingen „uren gaans" en „dagreizen"
ietwat archaïsch of exotisch aandoen. Men zou kunnen denken aan
Jacob van Lennep of aan rondtrekkende nomaden. In onze cultuur
zijn deze maten voor een afstand niet zeer bruikbaar doordat onze
voortbewegingssnelheid verre van constant is. Zij varieert tussen
5 kilometer per uur voor een wandelaar en 30 000 kilometer per
uur voor een astronaut. Toch wil ik nog even uitweiden over de
uitdrukking „uren gaans".
Men zou zich hierbij kunnen voorstellen dat afstandsmeting als
volgt geschiedt
Een wandelaar vertrekt uit een plaats P naar de plaats Q.
Zowel bij vertrek als bij aankomst leest hij de tijd af op zijn
horloge. Als de wandelaar zijn gemiddelde snelheid kent, dan
kan hij de afgelegde weg eenvoudig berekenen, mits hij langs
de juiste weg gelopen heeft.
Deze beide voorwaarden de juiste snelheid en de juiste
route beperken in hoge mate de nauwkeurigheid van de
„meetmethode".
In plaats van een wandelaar kan ook een fysisch verschijnsel de
te meten afstand afleggen. Het oudste en meest bekende verschijnsel
Lector in elektronische afstandmeting en plaatsbepaling aan de Technische
Hogeschool te Delft:
Openbare les gegeven bij de aanvaarding van het ambt van lector in de
elektronische afstandmeting en plaatsbepaling aan de Technische Hogeschool
te Delft op vrijdag 2 mei 1969
