184
het meten van zulke deformaties kan van groot belang zijn. Behalve
voor een algemene bestudering van de aarde, kunnen dergelijke
metingen een goed hulpmiddel zijn bij het voorspellen van aard
bevingen. Aardbevingen worden gewoonlijk voorafgegaan door
kleine verschuivingen gedurende een aantal maanden. Zulke
verschuivingen kan men waarnemen door in een verdacht gebied
regelmatig afstanden te meten tussen speciale meetmerken.
Er zijn verschillende manieren waarop men kan trachten de
vereiste nauwkeurigheid van enkele honderste delen van een
millimeter te bereiken op afstanden van 10 km. Om iedere afwijking
in de voortplan tingssnelheid en in de baan van het licht te elimi
neren zou men door een luchtledige buis kunnen meten. Zo'n
luchtledige, rechte buis van kilometers lengte is slechts met grote
moeite te realiseren. Er is echter nog een andere oplossing: Men
kan de looptijden meten voor licht van twee verschillende golf
lengten, bijvoorbeeld rood en blauw. Nu is er in de lucht een klein
verschil in voortplantingssnelheid voor de twee golflengten (dis
persie). Het rode licht zal de weg heen en terug sneller afgelegd
hebben dan het blauwe licht. Uit het tijdsinterval tussen de aan
komst van de twee soorten licht is het mogelijk om de gemiddelde
snelheid voor ieder van die golflengten te berekenen. Hiermee kan
men de afstand bepalen bijna onafhankelijk van meteorologische
omstandigheden.
Om met deze methode de gewenste nauwkeurigheid te kunnen
verkrijgen is het noodzakelijk nader te bestuderen hoe de licht
snelheid in lucht afhangt van de golflengte, de temperatuur, de
druk en de vochtigheid. Bovendien moeten de huidige instrumenten
hiertoe nog verder ontwikkeld worden.
Het voorafgaande lijkt er op te wijzen dat de belangrijkste ont
wikkeling in de elektronische afstandsmeting zou liggen in de rich
ting van een hogere nauwkeurigheid. Deze conclusie is echter niet
juist: Bij het overgrote deel van de landmeetkundige metingen is
een nauwkeurigheid van een decimeter per kilometer ruim voldoen
de. Dit is bijvoorbeeld het geval bij de detailmetingen (dat zijn
opmetingen aan wegen, sloten, huizen enz.). Het ziet er naar uit
dat ook voor deze detailmetingen in de naaste toekomst elektro
nische afstandsmeters gebruikt zullen worden. Deze instrumenten
moeten vooral licht zijn en goed draagbaar, robuust en bovendien
eenvoudig en snel te bedienen. Verder is het zeer belangrijk zulke
instrumenten zo direct mogelijk aan te passen aan de rekentuigen,
die de meetresultaten automatisch moeten verwerken. De verwe
zenlijking van dergelijke meetapparatuur lijkt in de naaste toekomst
zeer wel mogelijk, dank zij de ontwikkeling in de elektronica naar
snellere, lichtere en meer betrouwbare onderdelen.
Zeer gewaardeerde toehoorders, er zijn verschillende varianten
mogelijk op de boven beschreven methoden van elektronische
afstandsmeting. Zo kan men in één punt een tijdsinterval meten
