Niettegenstaande de hiervoor genoemde verschillen in aard en
stadium van ontwikkeling vinden 'nat' en 'droog' elkaar op een
harmonieuze wijze in het cultuurtechnisch project. De diepere
inzichten in de waterhuishouding van de grond zijn onmisbaar
bij de realisering van de nieuwe landinrichting.
Waar deze laatste toe leidt bij de huidige techniek, moge bijken
uit een korte rondwandeling langs enkele elementen in het land
schap.
Om het genoemde eerstgeboorterecht van de 'natte' tak tot
uitdrukking te brengen, wil ik dan beginnen Uw aandacht te vragen
voor de verschillende verschijningsvormen van water, waarmee
ons lage land zo rijk gezegend is.
Als kleinste wateraders treffen wij de greppels aan. Nietig in
aanzien, op kaarten niet aangegeven en alleen op luchtfoto's te
onderkennen, vervullen deze kleine inkepingen in de aardkorst
niettemin een belangrijke functie. Een schatting leert dat tenminste
500000 ha, omvattend een vierde deel van al onze cultuurgrond,
van greppels zijn voorzien. De onderlinge afstanden variëren
tussen ongeveer 7 en 15 meter, zodat de gezamenlijke lengte de
afstand aarde maan omvat. Gedurende lange tijd zijn de greppels
als onvermijdelijk en bovendien als niet al te nadelig voor de
exploitatie aanvaard. Nu echter ook de weidebouw mechaniseert,
nemen de bezwaren toe.
Voorkomende op laag gelegen veengronden en zware kleigronden
voeren de greppels het water dat over de oppervlakte door de
bouwvoor of de zode toestroomt, af naar de sloten. Als onderwerp
van wetenschappelijk onderzoek kan de greppel niet op een groot
verleden terug zien. Ook thans staat niet precies vast welke hydro
logische functie de greppel vervult en welk deel van de neerslag
hierlangs wordt afgevoerd. Het samenspel van de niet-stationaire
processen van neerslag, afstroming en indringing in de grond
levert talrijke problemen voor een analytische oplossing.
Ook voor wat betreft de gevolgen van het dempen, verkeren
we met name op de zware kleigronden nog in het onzekere, terwijl
de uitvoeringstechniek nog nauwelijks is beproefd. Nader model
onderzoek en proeven op praktijkschaal zullen een duidelijker
inzicht kunnen verschaffen. De economische voordelen die met
de opheffing van greppels kunnen worden bereikt, liggen in de orde
van 10 a 15% van de bruto-produktie (16).
De veronderstelling lijkt niet al te gewaagd dat in de toekomst
het ontbreken van greppels niet al te zeer opvallen. Dit wordt
al enigszins anders indien het gaat om de verwijdering van de in
grootte er op volgende sloot. Het beeld van de lage landen door
sneden door talrijke sloten, soms grillig van vorm, zoals in de
mozaïek-verkavelingen of strak evenwijdig in de strokenverkaveling,
is een ieder bekend. Of dit voor degenen die na ons dit land zullen
bewonen evenzo zal zijn valt te betwijfelen, daar te voorzien is,
i7i
