aanleiding tot verschillende resultaten in de afgeleide, gegenerali
seerde kaart. Voor een objectieve generalisatie is het nodig dat men
van éénzelfde basiskaart uitgaat. Opdat men het element van wille
keur dat reeds in de gegeneraliseerde uitgangskaart steekt elimineert,
dient eigenlijk altijd uitgegaan te worden van de basiskaartering,
d.w.z. van de grootschalige topografische kaart.
Niemand zal er echter toe overgaan om, als er een omtrek van
Nederland op de schaal 1:600.000 getekend moet worden, de topo
grafische kaart van Nederland 125.000 als uitgangsschaal te nemen.
De kaart 1100.000 of 1250.000 komt daarvoor immers in aan
merking.
Bij gebruikmaking van de reken- en tekenautomaat kan men wel
van de niet gegeneraliseerde basiskaart 1:25.000 uitgaan en aldus
elke subjectiviteit elimineren.
Wil men een objectieve generalisatie verkrijgen, dan dient men
de basiskaart, welke te beschouwen is als een, in een bepaald
systeem geordende puntenverzameling, dusdanig te transformeren
met inachtneming van de relatie tussen de schalen van de basiskaart
en afgeleide kaart, dat de essentiele karakteristiek van de structuur
behouden blijft. Bij structurele generalisatie komt het er op neer
dat deze transformatie in wezen een uitdunning van punten be
tekent volgens een bepaald systeem. Met handwerk is deze methode
niet uit te voeren. Daarom dient men de tussenkomst van auto
maten in te roepen.
De vraag is nu hoe dient men daartoe de automaten te instrueren
In dit artikel zal een zeer eenvoudig experiment beschreven
worden van de automatische generalisering van de omtrek van
Nederland. Uitgaande van de basiskaart, de topografische kaart
schaal 1:25.000, in de stereografische projectie, werden de X- en
Y-koördinaten van de brekingspunten en bij rechten of flauwe
krommen punten om de circa 3 cm., van die omtrek bepaaldin
totaal ongeveer 5°oo punten, welke bepaling drie werkdagen in be
slagnam. De koördinatenbepaling geschiedde met het prototype van
de koördinatenlezer „Haromat" van de firma Hagen te Rotterdam,
welke lezer een tellingseenheid voor de X- en Y-tellers had van
0,1 mm. (De thans op de markt zijnde „Haromat"* heeft een tel
lingseenheid van 0,01 mm. en een aanzienlijk verbeterd oriënterings
mechanisme, hetgeen de nauwkeurigheid van koördinatenbepaling
ten goede komt.) Deze semi-automatische lezer dient om de analoge
vorm van de basiskaart om te zetten in gedigitaliseerde gegevens,
welke tot invoer moeten dienen van de reken- en tekenautomaat
(simulatie van het model in analoge vorm en omzetting in gedigitali
seerde vorm).
Bepaling van puntenEen blad van de topografische kaart wordt
326
F. L. T. v. d. Weiden, Toepassing van reken- en tekenautomaten bij de
kaartvervaardiging, Geodesia, jan. 1969.
