daartoe geörienteerd op het assenstelsel van de koördinatenlezer,
waarna deze wordt ingesteld op de linkerbenedenhoek van de kaart,
waarbij de X- en Y-teller op nul worden ingesteld. Daarna voert men
de meetloupe, in positieve richting (rechtsom), naar de te bepalen
punten.
Deze metingen worden later door de rekenautomaat omgezet in
zgn. Military grid-koördinaten. Zie figuur op pag. 329.
De uitvoer van de Haromat-koördinatenlezer kan bestaan uit
ponskaarten, ponsband of magneetband al dan niet gekombineerd
met uitgetypte tekst. In dit geval werd ponsband, 5-gats telexcode,
uitgevoerd omdat de verdere uitwerking bij het Centraal Reken-
bureau van het Kadaster te Apeldoorn zou geschieden met auto
maten, die in hoofdzaak met ponsband gevoed worden. De kaar-
tering geschiedde met de Zuse „Graphomat".
Doelmatiger is echter het gebruik van magneetband, omdat de
snelheid van inlezing van dit in- en uitvoermedium 40.000 tot
120.000 tekens per seconde bedraagt, ongeveer 40 tot 120 maal zo
snel als het inlezen met ponsband. Ook de lengte van de band zal
optimaal verkleind worden daar de dichtheid van opslag bij
magneetband 20 tot 300 maal zo groot is als die bij ponsband. De
totale lengte van de ponsband bedroeg in ons geval 500 m. Na
omzetting van de uitgepaste koördinaten in Military grid-koördi-
naten door de rekenautomaat werden de besturingsbandjes samen
gesteld voor de tekenautomaat voor een off line verwerking, d.w.z.
voor de situatie waarbij de tekenautomaat bestuurd wordt door het
bandje en de kaartering geschiedt zonder verdere tussenkomst van
de rekenautomaat.
Een stroomdiagram van het programma voor de middeling
(uitdunning) wordt hier weergegeven.
Fragmenten van de oorspronkelijk in stabilene gegraveerde
omtrek van Nederland schaal 1600.000 ziet men in zwart in figuur 1
(Limburg) en figuur 2 (Zeeland). Bij de automatische kaartering zijn
alle uitgepaste koördinaten meegenomen, m.a.w. er vond geen
middeling van koördinatenparen plaats; er vond dus alleen maar
generalisering (mechanische) plaats, wanneer de afstand tussen twee
punten kleiner is dan de stapgrootte van de tekenautomaat
(i/i6mm.) De zwarte lijn representeert de uit de hand bewerkte
328
Deze koördinatenbepaling kan met andere typen van koördinatenlezers,
welke o.a. in Amerika op de markt zijn, op meer uniforme en snellere, bijna
geheel automatische, wijze geschieden onder een bepaalde voorwaarde zoals
bijv:
a) bepaling van punten bij een vooraf vast te stellen en aan de koördinaten
lezer mede te geven X- of Y-aangroeiing
b) bepaling van punten naar de tijd, bijv. om de 0,01 seconde tijdens de rond
voering.
c) bepaling van die brekingspunten, waarbij de hoek in dat punt een be
paalde grootte niet overschrijdt of tussen bepaalde grenzen ligt
d) bepaling van punten op vooraf te bepalen gelijke afstanden
e) een kombinatie van de methoden genoemd onder a tot en met d.
