Wat is nu de positie van de openbare registers als gevolg van deze
kadastrale ontwikkeling Anders dan Nakken1) meent Rijtma, dat
hier van functieverlies van de openbare registers niet kan worden
gesproken, omdat deze als regel toch beslissend blijven voor dc
rechtstoestand2). Ik ben dit niet met hem eens. Zeker, de eigen
domsoverdracht geschiedt door overschrijving in de openbare
registers en niet door overboeking in de kadastrale legger. Maar
evenmin als de legger zijn de openbare registers voor wat de overige
vereisten van een rechtsgeldige overdracht betreft beslissend. Ter
wijl omgekeerd de legger weer aanwijzingen bevat omtrent andere
rechtsverkrijgingen, die niet in de openbare registers voorkomen,
zonder uiteraard ook te dien aanzien beslissend te zijn. Maar af
gezien daarvan, de in het negatieve stelsel aan de openbare
registers toegedachte zelfstandige betekenis t.o.v. het kadaster
was die van registers voor titelonderzoek. Theoretisch is dat
natuurlijk nog zo, maar als nu praktisch dat onderzoek maar
zelden meer plaats vindt, dan hebben zij feitelijk die zelfstandige
betekenis dus voor een belangrijk deel verloren. Daarentegen is de
onzelfstandige betekenis van de openbare registers t.o.v. het kadas
ter, t.w. die van registers voor de bijhouding daarvan, gelijkelijk
met de maatschappelijke betekenis van het kadaster toegenomen.
In feite is die betekenis thans veel groter dan die van enkele
tienduizenden onvolledige titelonderzoeken per jaar. Alleen de
Ruilverkavelingsdienst van het Kadaster kan daar al een minstens
even groot aantal hectaren goed verkavelde landbouwgrond per
jaar tegenover stellen.
Voor mij zijn de openbare registers geen heilige koeien en het
kost mij daarom geen enkele moeite hen bij de naam te noemen,
die hun praktisch in de eerste plaats toekomt: hulpregisters van
het kadaster 3). Slechts theoretisch kan men nog volhouden, dat zij
primair registers voor titelonderzoek zijn. Maar ik kan mij, als dat
de gemoederen beter bevredigt, ook vinden in de voorstelling van
Rijtma4), volgens welke wij hier te doen hebben met één grond
boekhouding, mits hij de door hem geponeerde ondergeschiktheid
van het kadaster aan de openbare registers dan ook wil vergeten.
Want de toegankelijkstelling van die registers is maar één van de
tien juridische hoofddoeleinden van het kadaster, die ik hierna
onder 4 zal noemen.
3. Privaatrecht en kadaster
Men kan zich intussen afvragen of het nog wel zin heeft, met
name in het kader van het nieuwe B.W., zo krampachtig vast te
houden aan de constructie van het negatieve stelsel, wanneer die
23
4) Zie ook W.P.N.R. nos. 4581 en 4582.
2) Zie Rijtma, Het kadaster, p. 116-117 en W.P.N.R. no 4968, p. 438-440.
3) Zie ook het Verslag van de Vereniging van Hypotheekbewaarders,
W.P.N.R. no. 4925.
4) W.P.N.R. no. 4968, p. 440.
