72
basiskader, middenkader of topkader behoort na het afstuderen
zal men door moeten blijven studeren, want anders is men na enkele
j aren al achter en mist men de aansluiting.
Men zou zelfs verder moeten gaan in zijn gedachtengang en stel
len dat het noodzakelijk is dat wanneer het toepassingsgebied waarin
men gaat werken om een of andere reden wegvalt, men in staat moet
zijn of gesteld moet worden om over te kunnen schakelen op een
ander toepassingsgebied. Het is de mobiliteit, die hier gebracht is
ten aanzien van de direkte vakbeoefening, die wij op moeten brengen
met betrekking tot onze algemene houding in de maatschappij en
onze deelname daaraan. Een mobiliteit die vitaliteit en grote inzet
vraagt. Een inzet die noodzakelijk is om werkelijk inhoud te gaan
geven aan onze vakbeoefening. We willen tenslotte ons vak beoefe
nen, vandaar die noodzakelijke mobiliteitsbasis om ook onze maat
schappelijke verantwoordelijkheid te kunnen blijven dragen.
En zo, dames en heren, zag ongeveer naar strekking deze werk
groep haar taak.
Rede van Prof. dr. H. Hoefnagels
Mijnheer de voorzitter, dames en heren
Hoezeer arbeidsverdeling een natuurgegevenheid is van het
menselijk leven, blijkt als u de vraag stelt wat uw leven zou zijn als
ieder voor zich de voorwaarden voor het menselijk leven zou moeten
ontwikkelen. U hebt niet lang nodig om te ontdekken dat u niet in
staat zou zijn om de voorwaarden voor uw materiële bestaan, voe
ding, kleding en woning te garanderen, om maar te zwijgen van de
ontwikkeling van het geestelijk leven.
Een geïsoleerd individu zou als het eventueel materiëel zou kunnen
bestaan, wat een hele vraag is, geen moraal, geen wetenschap, geen
levensbeschouwing hebben. Omgekeerd zult u ook geen moeite heb
ben vast te stellen dat de ontwikkeling van grotere menselijke
mogelijkheden samenhangt met de ontwikkeling van een intensieve
arbeidsverdeling in steeds grotere kringen.
Het is buiten kijf dat de toename van de produktie van econo
mische goederen te danken is aan de ontwikkeling van de techniek,
maar u moet hier twee dingen bij bedenken.
Ten eerste: de ontwikkeling van de techniek hangt weer ten
nauwste samen met intensievere arbeidsverdeling en ten tweede:
het economisch rendabel maken van technologische mogelijkheden
vraagt een grotere macht, hetgeen niets anders is dan verder
gaande arbeidsverdeling binnen het zich uitbreidende maatschap
pelijk geheel.
De parallel op geestelijk terrein kunt u ook konstateren als u
bedenkt dat de geestelijke horizon der mensen eng blijft, zolang de
gedachtenwisseling plaats vindt in een klein, eng milieu en dat
(Op schrift gesteld door D. Snijders
