93
damentele voor mij, dat men als het ware de mens op het irrationele
vlak aanpakt, dat men het zó maakt, dat direkte bevrediging wordt
verkregen, en daardoor vormen van natuurlijk protest inkapselt.
En nu wat het bedrijfsleven betreft, ik ga er niet van uit dat alle
boosheid van de ondernemers komt. Maar zij blijven toch ergens
gevangen in de structuur die hen dwingt met de concurrentie
rekening te houden. Ik koester geen fundamenteel, maar toch wel
een methodologisch wantrouwen, want waar gaat het nu het eerste
om, is het de produktie of de mens. Ja, natuurlijk, een koe moet je
ook goed behandelen, anders krijg je er geen melk uit. We leven niet
om te werken, maar we werken om te leven, en de produktiviteit
moet ten dienste staan van verder, dieperliggende menselijke doel
einden.
Berends: Iedere mens moet leven, en op dat moment moet je
hem eigenlijk al gaan wantrouwen.
Schermerhorn Ik dacht al eerder, maar nu nog veel sterker,
aan het feit dat er toch wel hier en daar lichtpunten zijn. Als ik
denk aan wat Tinbergen doet, die rationale èh, die doelstel
lingen voor de hele mensheid in het oog vat, dat een verdeling van
de produktie uit dien hoofde genomen, dat u dan niet hebt een
geisoleerde, „in de lucht hangende" groep, maar een groep die steunt
op de Verenigde Naties, wat dat dan ook is, en die probeert althans,
zonder elders rampen te veroorzaken, om een dergelijk rationeel
doorgedachte, op de mens gerichte produktieverdeling tot stand te
brengen.
Waar heeft Tinbergen zijn Nobelprijs voor gekregen Niet voor
zijn econometrie, maar voor de denkwereld die erachter staat.
Hoefnagels: (o.a.) ik hoor niet tot degenen, die deze maat
schappij fundamenteel willen afbreken om iets nieuws te krijgen
de Haan Ik kan voor een heel belangrijk deel Prof. Hoef
nagels' maatschappijkritiek wel onderstrepen, ik geloof dat hij
er terecht op heeft gewezen dat het liberalisme nog voortwoekert.
Maar wat ik toch wel gemist heb, is de corrigerende taak die de
overheid heeft, als u dat nou even bekijkt, ik èh ik ben jurist,
er was al een rechtswetenschap voordat de sociologie bestond
zoals u weet
Luid gelach
Waardevrijheid heeft t.a.v. het recht nooit kunnen gelden,
want het recht bestaat niet anders dan uit waarde-oordelen.
In de 19e eeuw had je de overheid als instantie die het „verkeer
een beetje regelde", en meer ook niet. Nu heb je een overheid
die zich letterlijk met alles bemoeit
En die zich ook niet alleen stelt achter de idealen van het be
drijfsleven, maar in tegendeel zich daar ook vaak tegenover stelt.
Een overheid die corrigeert door een uitgebreid stelsel van wet
geving, dat helemaal niet meer liberalistisch is maar eerder socialis
tisch. Ik zou toch wel op deze tegengestelde tendens willen wijzen.
Er is tegenwoordig ook een uitgebreide diskussie in hoeverre
