gezet en maakte plaats voor een psychologische verklaring. Zolang
de werkers in het onderzoek betrokken waren, steeg de productie.
Men zette toen het onderzoek anders op en ging met de interview
methode ruim 20.000 personen vragen naar de elementen die van
betekenis waren voor het plezier in het werk. Ir. Ydo heeft in de
oorlogsjaren hetzelfde gedaan en promoveerde hierover aan deze
T.H. in 1947. Zijn conclusie luidde dat ongeveer 20% van de gehele
werkende bevolking geen plezier in het werk zal hebben.
Hoofdfactoren waren (14)
het oordeel thuis;
de band met het bedrijf;
de verhouding tot de chef
Sindsdien is er een uitgebreid „human relations" programma
over Nederland uitgestort. Aanvankelijk typisch Amerikaans
gericht, later door „trial and error" wijs geworden, aangepast aan
de Nederlandse toestanden.
Bedrijfsdoorlichting
Motivatie-onderzoekingen zijn tegenwoordig aan de orde van de
dag. Zij maken vaak deel uit van psychologische bedrijfsdoorlich-
tingen. Deze kunnen uiterst belangrijk voor de verbetering van het
bedrijfsklimaat zijn. Men gaat veelal uit van het feit dat een chef
een objectieve zelfwaardering heeft. Vraagt men de mening van
de individuele werknemeis dan krijgt men slecht gerationaliseerde
meningen. Met name is dit het geval bij de exit-interviews (4).
In „Mens en onderneming" (15) treft men in verband hiermede
een evaluatie van personeelsbeleid aan.
Men wilde vaststellen of in een bepaalde onderneming doel
matige leiding werd gegeven en of het personeel bereid was een
optimale prestatie te leveren.
Een gezond bedrijfsklimaat impliceert dat:
aDe leden een overeenstemmend beeld van hun leider hebben
b. Dat dit beeld ongeveer gelijk is aan dat wat de leider van
zichzelf heeft (zelfbeeld)
De zelfbeoordelingen van de chefs werden vergeleken met de
beoordelingen over hen door ondergeschikten.
a. Men gebruikte hiervoor een attitude schaal die door interviews
met directie en hogere stafleden was opgesteld uit 30
items omtrent de eigenschappen van een goede chef.
Van deze eigenschappen waren er
9 taakgericht (b.v. vakbekwaam, besluitvaardig)
10 groepsgericht (b.v. delegeert veel, pleegt overleg, toont belang
stelling)
11 persoonsgebonden (b.v. intelligent, wilskrachtig, gevoel voor
humor, etc.).
130
