op de geoïde die men met een soortgelijke nauwkeurigheid hoopt te
kunnen vinden uit de metingen van de kompenserende satellieten
en uit oppervlakte-zwaartekracht.
Het verschil tussen beide oppervlakken geeft aan in hoeverre op
de oceanen storende invloeden werkzaam zijn en dat is voor oceano
grafen van groot belang om te weten. Zulke storingen kunnen zijn
getijden, wind, stromingen, onverwachte hoge golven ten gevolge
van een onderzeese aardschok en dergelijke. Maar als het water zo in
beroering is, dan moet het zwaartekrachtveld ook variabel zijn.
Trouwens het zogenaamde vaste aardoppervlak beweegt ook, al
was het alleen maar door de aardgetijden. Dit is een periodieke be
weging met een amplitude in de orde van decimeters, maar er zijn
ook seculaire bewegingen zoals de onderlinge drift van grote aard
schollen; het gaat hier om centimeters per jaar.
Onze beste metingen met satellieten hebben op het ogenblik een
globale nauwkeurigheid van ongeveer 10 m, maar het ziet er naar
uit dat dit, ook al door speciale laser-afstandmetingen naar de maan
en door toepassing van de radio-interferometrie met zeer lange aard
se basis, één of twee ordes zal worden verbeterd. Dan zullen die be
trekkelijk kleine deformaties van het aardoppervlak in korte tijd
kunnen worden gemeten en onze koördinatenlijsten ondergaan dan
een dimensie-uitbreiding met de grootheid tijd, want als we zó
nauwkeurig kunnen meten, dan moeten we ook aantekenen voor
welk tijdstip de resultaten gelden. En als we de koördinaten van
punten dan later weer willen gebruiken dan moeten we ze reduceren
naar het gewenste tijdstip, zoals we ook sterkoördinaten reduceren.
Maar de reduktie-formules zijn nog onbekend, omdat we nog niet
weten welke deformaties het aardoppervlak ondergaat en zeker
niet welke krachten daarbij werkzaam zijn.
Dit laatste interesseert ons niet zodeze geodynamica is werk voor
geofysici, maar de kinematica van het aardoppervlak, dus de
koördinaten van punten als funktie van de tijd, zonder overigens te
vragen naar een fysische verklaring voor die funktie, is toch wél
werk voor geodeten, en geofysici en andere aardwetenschappers
zullen onze resultaten dan gebruiken om hun eigen metingen en
theorieën te kontroleren.
Ir. Th. J. POELSTRA
Technische aspecten van het meten naar satellieten
Op dit moment bewegen zich een groot aantal kunstmatige aard-
satellieten in hun banen rondom de aarde.
251
Wetenschappelijk medewerker ie klasse aan de Technische Hogeschool
te Delft:
Naar de N.L.F.-lezing op 15 oktober 1970
I. Inleiding.
