59
kwadratische middelbare fout EA (die te berekenen is). Door
vermenigvuldiging met de gebruikelijke coëfficiënt 2,5 tot 3 kan
daaruit weer de toleranswaarde TA (verband houdende met de
hoekmeting) worden afgeleid en krijgt men:
Ta nA nA' (in absolute waarde)
Dezelfde gedachtengang kan ook voor de fouten in de trekrich
ting gelden. Door de middelbare liggingsfout van S samen te vat
ten met de lineaire middelbare fout der trekelementen, wordt een
kwadratische middelbare fout Ee verkregen, waaruit weer de
toleranswaarde TE volgt:
Te nL nL' (in absolute waarde)
Indien nu in den rechthoek AL'A'L de ingeschreven ellips wordt
geconstrueerd, zal volgens Bravais de kans,' dat n (onver
schillig in welke richting ook) buiten de ellips zal vallen, slechts
1/90 bedragen. Als zoodanig is aan de kromme de benaming „to
lerantie-ellips" gegeven.
Schrijver betoogt verder, dat men bij de berekening enkel en
alleen maar heeft na te gaan, of het resulteerend punt n' binnen
de ellips valt, in welk geval de uitkomst als „getolereerd" wordt
geacht. De betreffende berekening dient evenwel met de onveref
fende hoeken te geschieden; een voorafgaande hoekcorrectie zou
namelijk de ligging van n' ten opzichte van de ellips kunnen be
ïnvloeden, waardoor de tolerantie-beoordeeling niet meer op zou
gaan. Wél heeft men tevoren te onderzoeken, of de hoeksluitfout
t.o.v. de eindrichting nN toelaatbaar is.
Vereffening volgens de methode der kleinste vierkanten wordt
door schrijver ontraden. Theoretisch worcTèn dan wel de meest
waarschijnlijke grootheden gevonden, doch in de practijk blijken
ze daarom niet altijd bevredigend te zijn. Ontegenzeggelijk biedt
deze methode het voordeel, dat de resultaten onafhankelijk zijn
van het opbouwsysteem en het inzicht van den rekenaar, en dat
gewoonlijk één en dezelfde uitkomst wordt verkregen. Het groote
nadeel is echter, dat de methode met een omslachtige en omvang
rijke berekening gepaard gaat, die al te vaak aanleiding kan geven
tot het begaan van moeilijk op te sporen rekenfouten; de genoem
de voordeelen wegen daar in geenen deele tegen op.
Vervolgens neemt schrijver de „methode van Sanguet" onder
de loupe. Deze methode komt hierop neer, dat de gemeten hoeken
