1
162
Recapitulatie
Instrument
Middellijn
millimeter
Deeler
Som der
kwadraten
m2
m
Repsold
325
336
2491
7.41
2."72
Groote P.M. I en 11
285
572
3373
5.90
2.43
P.M. I t/m V
225
1836
21394
11.65
3.41
Middelsoort ml noniën
168
478
9852
20.61
4.54
Kleine met noniën
140
656
19164
29.21
5.40
Voegen wij de resultaten voor Repsold en de tienduimsinstru-
menten samen, dan verkrijgen wij
300
908
5864
6.46
2."54
Geven wij, overeenkomstig het spraakgebruik, de middellijnen
der randen op in duimen, dan vinden wij dus, dat secundaire
richtingen, welke met
12- en io-, 8-, 6- en 5-duiminstrumenten
werden verkregen, een middelbare correctie hebben ontvangen van
2 "5 3-"5 4."5 en 5-"S
Het product der twee bij elkaar behoorende getallen van mid
dellijn en middelbare fout is nagenoeg gelijk, n.l. 27 of 28.
Wij vinden hier dus slechts een nauwkeurigheid, evenredig
met de middellijn der randen, terwijl de vereffening van het
driehoeksnet der eerste orde een evenredigheid met de kwadraten
der middellijnen opleverde (lVe Abth, blz. 145).
Nemen wij nu als maatstaf van de onnauwkeurigheid een hoek
van 4" en een gemiddelde afstand van 15000 meter aan, dan is
dat in lengtemaat 0.288 meter.
Men kan dus rond 3 decimeter als de middelbare onnauwkeurig
heid voor de ligging van een punt der tweede orde beschouwen
het was dan ook op Java het gevoelen der ingenieurs dat deze
punten hoogstens tot op een meter, de beter bepaalde tot op een
halve meter nauwkeurig waren bepaald. Een gedeelte van deze
onnauwkeurigheid kan ook wel aan de onnauwkeurige bepaling
