10
steeds uitgebreid en verbeterd en zooals wij reeds vroeger be
toogden, speelde daarbij de uitvinding van de drukkunstdie de
gegevens onder meer oogen vermocht te brengen, een buitenge
woon grooten rol.
De kaarteering werd nu steeds beter, vooral het Middel
land sche zeegebied, een handelsgebied toenmaals van den al—
lereersten rang, werd nu uitmuntend gekaarteerd. Daar Italië
in dezen handel een uiterst voornamen rol speelde is het geen
wonder, dat daar ook de kaartdrukkunst zijn beste beoefenaars
vond, zoodat de eene kaart na de ander verscheen en het aan
tal kartografen legio werd. Een opsomming is niet eens meer
mogelijk.
Het eerste pogen ging voor de wereldkaarteering uit naar
Ptolemaeus wiens kaarten nu opnieuw gedrukt werden van koper
gravure. In den'treure herhaalde dit zich 100 verschillen
de uitgaven zijn bekend) tot men ook de wereldkaarteering.
ging verbeteren.
In 1475 verschijnt voor het eerst het handschrift van Pto
lemaeus in druk, terwijl de kaarten spoedig volgden. In 1493
werd een Kroniek der geheele wereld uitgegeven te Neurenberg
(Hartmann Schedel). Deze kaarten waren in houtsnede uitge
voerd
De Zwitser Sebastian Munster deed reeds moeite gegevens
van inwoners te verzamelen en tot kaarten te verwerken. Be
roemd is zijn kaart van Amerika bij de Cosmographiae introduc-
tio (1507)) van Waldseemüllerhoewel later nog veel meer
van hem verscheen. Voornamelijk waren deze kaarten nog Porto
lanen, d.w.z. de havens (soms met hun eigendommelijkheden)
komen daarop "bijna uitsluitend voor. De Italiaansche kaarten
van Bertelli 1560) waren een voorbeeld van de kaartverbe-
tering als gevolg van den Middellandschen Zeehandel. De be
hoefte aan die kaarten deed zich echter pas goed kennen,toen
de Nederlanden (toentertijd zoowel de N. als de Z.Nederlanden)
zich op den i'/ereldhandel wierpen. Allereerst vestigden zich
de kartografen te Antwerpen, waar de kaartwinkels en kaart-
drukkerijen volop werk hadden en zaken deden.
De eerste, die hier opvallend werk bracht, was Abraham
Ortelius. Bescheiden doch zeer fraai zijn de kaarten.Zij heb
ben een vrij zakelijk karakter, hoewel de kunstgrepen van het
gr,aveervak hier duidelijk kenbaar zijn. Zijn oudste kaart is
die. van Portugal (1560) waaruit weer duidelijk blijkt, hoe de
kaartdrukkerij inderdaad verhand houdt met de behoefte, daar
te verwachten is, dat Juist daar wegens den oplevenden han
den en zeevaart veel kaarten noodig waren.
Wr moeten er hier trouwens op wijzen, dat deze kaarten,
overeenkomende met zéér eenvoudige landkaarten uit onze
schoolatlassen, het eenige materiaal waren, waarover men be
schikken kon, zoodat ze toenmaals de rol speelden van de
