De kaart van Eratosthenes leert ons intusschen tal van
nieuwe zaken. Alle vormen van landen aan de Middellandsche Zet
zijn weer verbeterd.. De Nijl is tot aan zijn oorsprong bekend es
bewonderenswaardig goed gekaarteerd voor dien tijd. Een heel
goede conceptie heeft de kaarteerder van Arabië. De Arabische
golf is weer verbeterd en de Perzische golf, die voor het eert
afzonderlijk door Dicaearchus is aangegeven, is ook duidelijker
uitgebeeld met Euphraat en Tigris. Blijkbaar is bovendien de
Ganges en de Yangtse-kiang afgebeeld, wel een bewijs, hoe ver
de wereldzeeën al bevaren werden. Op den Atlantschen Oceaan
waagde men zich ook reeds verder en zien wij nu Ierland voor
gesteld, terwijl vanaf de Belgische kust de N.-kust geheel is
weggelaten, hoewel men blijkens de teekening al begreep, dat
daar de zee omheen liep.
Duidelijk is uit deze kaart bovendien, dat men den bolvorm
van de aarde reeds aanvoelde, getuige de meridianen, die van
uit het midden steeds dichter opeen zijn aangegeven. Het merk
waardigste van alles is evenwel, dat de kaart Juist uitbeeldt,
wat op één halfrond te zien is, zoodat het haast schijnt, dat
men de ligging op den bolvorm ook reeds eenigermate berekend
had. Het Z. deel van Afrika is niet aangegeven. In dit opziol
schijnt dus de schipper, die om Afrika heenvoer geen duidelijke
berichten meegebracht te hebben.
Tenslotte valt op, dat Eratosthenes reeds een meting van h«
gekaarteerde gebied heeft aangedurfd.
Hierop volgt een bekend geworden globe van Crates.
Het lijdt nu geen twijfel meer of men is op de hoogte van de
bolvormige gedaante van de aarde, die, zooals ik reeds aangaf,
door de overigen wel degelijk eveneens moet zijn vermoed. Deze
globe, hoe oppervlakkig schijnbaar ook, leert ons weer nieuwe
gezichtspunten.
Ook nu is klaarblijkelijk voortgebouwd op de vroegere kaarte<
ring, doch nu is een nieuw element naar voren getreden. Allei
eerst blijkt nu Crates weer meer aan te voelen van den vorm vai
Afrika. Immers wij zien het gebied van Eratosthenes weer afge
beeld, dan een zee en daaronder zet zich Afrika voort.Wat le«
ren wij hieruit? Ons inziens dit, dat men door zijn handelsbe
trekkingen (en veroveringstochten) bekend was met het N.deel
van Afrika. Dat men wijders wist, dat de kust zoowel in het W.
als in het 0. sterk terugweek (Golf van Guinea en de bocht van
Somaliland)waaruit men geconcludeerd heeft, dat hier de zee
doorliep, terwijl vermoedelijk door de vaart om Afrika heen he
kend was, dat de Z.punt van Afrika veel Zuidelijker te vinden
was
Typischer échter is het land, dat Crates op de W.helft kaai
teert daar dit, althans voor zoover uit het mij ten dienste
staande teekeningetJealleen maar te verklaren is uit een be
kendheid met K. en Z. Amerika. Bekend is trouwens, dat Columbi
