2 Daarna volgt de opvoering van de nauwkeurigheid en de steeds sterker doorvoering van uitgave van "speciaalkaarten" tot in de groote uitgave in 11 deelen van tlanssonius (1657) en Blaeu (1662) het hoogtepunt werd bereikt. Heel de uitgave is nu systematischer geworden, de uitgave is uiterst kunst zinnig geworden, zij het dan ook, dat daarmede het wetenschap pelijk belang der kaarten niet werd gediend. De uitgaven zijn daardoor echter een ware lust voor de oogen.geworden. De kaarten van Nicolaas Visscher en de Wit breken met de gewoonte om de zee op de kaarten te bevolken met allerlei ge drochten en nymphen, waardoor ze dus reeds een iets zakelijker aanzicht hebben. Deze laatste kaarten leggen bovendien al meer den nadruk op het weergeven van politieke grenzen, die met tot nu toe ongekende nauwkeurigheid worden aangegeven.Het Hollandsche tijdvak is hiermede feitelijk ten einde. De Parijsche Academie van Wetenschappen is toen einde der 17e eeuw leiding gaan geven aan de uitgave van wetenschappe lijke kaartwerken, waaronder wij in de eerste plaats de prach tige atlas van Sanson, benevens de Zeeatlas "Neptune Fran- (poise" kunnen noemen. Bij d® beschouwing van het kaartwerk za gen wij reeds hoe het van toen af bergafwaarts ging, hoewel het jammer zou zijn, indien wij niet vermelding maakten van de vele en ook goede, deels ook kunstzinnige kaartuitgaven van Homann en de erven Homann (Neurenberg) en van Seutter. Toch staan deze kaarten reeds beslist op een lager plan. De nu volgende systematische ontsluiting van alle gebieden der wereld, maakte dat men steeds zakelijker werd in de wijze van kaarteeren. Langzamerhand worden nu de kaarten uitgebreider9naderen al meer een chorographische kaart (afgeleid van Choros land streek en graphein - schrijven of beschrijving) een kaartsoori, waarin het algemeen karakter der landstreken staat afgebeeld en waarop de plaatsen zijn aangegeven. Deze zien wil dan ook geleidelijk uit de atlaskaarten ontwikkelen, zoodat tusschen de uitgebreide atlaskaarten van einde 18e eeuw en de choro graphische kaarten uit 1800 en later geen merkbaar verschil van opvatting meer te constateeren valt. De kaarten worden ook steeds meer gebruikt voor speciale doeleinden en zoo zien wij geschiedkundige atlassen,biibelsehe atlassen, godsdienstatlassen» militaire atlassen,krijgsge schiedkundige atlassen enz. enz. verschijnen. Als eenmaal de chorographische kaart als officieel© lands- uitgave hasr intrede doet, raakt de atlas in haar middeleeuw- schen vorm pas recht op den achtergrond. De kaarten, die na de weeldejaren reeds eenvoudiger waren, worden zeer zakelijk, op het armelijke af. Langzamerhand ontstaat de echte "school atlas" Het lager- en middelbaar onderwijs gaat dus deze ge—

Digitale Tijdschriftenarchief Stichting De Hollandse Cirkel en Geo Informatie Nederland

Orgaan der Vereeniging TAK | 1940 | | pagina 3