20
door ombogen of met behulp van een gradenboog)bepaald.De aan
dacht wordt er op gevestigd, dat hij het vergrooten of. het -
verkleinen de hoeken geen verandering ondergaan. Is de oor
spronkelijke figuur voorzien van een nauwkeurig ruitennet, dan
maakt men voor het uitpassen gebruik van de ruitlijnen. In som
mige gevallen kan het aanbeveling verdienen, een ruitennet
aan te brengen.
5) Eij vergrooten kan dezelfde werkwijze worden toegepast als
bij verkleinen.
6) Eij verkleiningen worden fouten in de oorspronkelijke figuur
eveneens verkleind, bij vergrootingen heeft het omgekeerde
plaats: fouten in de oorspronkelijke figuur worden vergroot!
b. Voerstraalmethode
Op de oorspronkelijke teekening geeft men op het oog het
midden van den te vergrooten veelhoek aan door het plaatsen
van een potloodkruisje, waarbij men met zachtpotlood de letter
M schrijft. De opvolgende hoekpunten van den veelhoek worden
met zacht potlood voorzien van de letters A,B,C enz.(zie fig.
24). Op den köpieerspiegel kopieert men nauwkeurig de rich
tingen van M naar de punten A,B,C enz. op een blanco vel tee
kenpapier, waarbij de richtingen uit M naar de hoekpunten zoo
ver worden verlengd als noodig is voor de vergrooting. Men
trekt alleen die gedeelten van de verlengden, waar de punten
A,B,C, enz. zullen komen! De letters A,B,C, enz. worden bij
deze lijnstukken vermeld. Het verdere werk kan op de teekenta
fel geschieden. Rekening houdend met de schaal, past men op
de oorspronkelijke teekening de afstanden uit van M tot elk
der hoekpunten. Deze afstanden worden volgens de vereischte
schaal uitgezet op de richtingen, welke men in potlood geko-
nieerd heeft. Om vergissingen te voorkomen, let men daarbij
op de letter, die bij elke richting in potlood vermeld is.
De afstanden tusschen de hoekpunten aan de omtrek worden
voor controle nagepast.
cVerlengingsmethode
Men beschrijft (zie fig. 26) om de figuur een zuiveren
rechthoek, die vergroot of verkleind geconstrueerd wordt. De
verlengden der veelhoekszijden snijden de zijden van den recht
hoek. De afstanden van deze snijpunten tot de hoekpunten van
den rechthoek worden verkleind cf vergroot overgenomen." Ver
der maakt men gebruik van hulplijnen.
Is de oorspronkelijke figuur voorzien van een nauwkeurig
ruitennet, dan brengt rnen snijdingen, tot stand met de ruitlij
nen op dezelfde wijze als boven omschreven is voor den recht
hoek. In sommige gevallen kan het aanbeveling verdienen een
ruitennet aan te brengen.
