4
koorde k 3,5.
p k 3 7 04285
We kiezen op de drager zo goed mogelijk het punt waarvoor de
linkerschaal (p k) de waarde 0,4285 aangeeftc Bij dit punt le
zen we nu op de reehterschaal (V) de waarde 0,7562 af0 Ban is de
oppervlakte van het segment p k ls5 x 3S5 x 0,7562 3,97;
afgerond: 4,0.
Een heel belangrijke onregelmatige verdeling wordt in figuur 3
voorgesteld: de logarithmische schaal
Be nomogrammen van de figuren 11 en 12 bestaan elk uit drie
van dergelijke schalen*
Figuur 3 is gekopieerd van een kleine rekenliniaalMaar los
van een bestaande schaal kan een logarithmische schaal geconstru
eerd worden met behulp van een gewone logarithmentafel
Op die wijze is de schaal van figuur 12 "gekaarteerd"Uit
gangspunt is het punt, dat op de schaal met 1 gemerkt is:
log 1 Oo Voor het punt met 10 gemerkt, is vanaf het begin op
schaal 1 1000 uitgezet 100f)00o Het punt 4 op de z^_ schaal is
gevonden door 60,2 uit te passenE omdat log 4 0,602. Deze aan
wijzing zal wel voldoende zijn om een ieder in staat te stellen
de overige verdelingen eveneens aan te brengen*
We keren tot figuur 3 terug. Wat is nu de kenmerkende eigen
schap van de logarithmische schaal? Dezes dat met gelijke ver
houdingen der afleesgetallen gelijke afstanden van de schaalpun-
ten overeenkomen. Zo is b.v. de afstand der schaalpunten 1 en 3
gelijk aan die van de punten 2 en 6, van 2,5 en 7,5 of van 3 en 9»
Breiden we de schaal uit (we veranderen de bovenste 1 in 10)s
dan zetten we er een volkomen gelijk stuk boven op, alleen moeten
de afleesgetallen 10 maal zo groot genomen worden (zie hiervoor
de rniddenschaal op figuur 12) Een gedeelte van de schaal als van
1 tot 10 wordt de logarithmische eenheid genoemd. In figuur 3
bedraagt deze 12v5 cm.
Op de logarithmische schaal kunnen nu ook de bekende eigen
schappen worden toegepast als b,vt:
log (a b) - log a log b.
Nemen wc de afstand tussen de punten 1 en 2.5 tussen de passer
en zetten we die b.v. vanaf punt 3 naar boven uit, dan komen we
terecht bij 7,5. We hebben immers de logarithmen van 2,5 en 3
opgeteldzodat het resultaat moest worden 2,5 x 3 7,5* Hadden
we bedoelde afstand vanaf punt 3 naar beneden afgepast, dan von
den we 1,2. We hebben nu een aftrekking uitgevoerd. En omdat
log a - log b log (a b)vinden we nu terecht als resultaat
3:2,5- 1,2.
Eenvoudiger woraen deze bewerxmgen uitgevoerd door twee pre-
