7
Figuur 11 is niet anders dan figuur 10, waarin alleen de re
gelmatige schaalverdelingen door logarithmische zijn vervangen.
Daardoor gaat de formule c a 2b 0,497 van figuur 10
2 0 497
over in c axb x 10
De laatste factor is dus het getal 77^ (logT~f 0,497),
Vervangen we de letter a door h en de letter b door r, dan
lezen we op de middenschaal van het nomogram de formule
TT^r^h af, de inhoud van een cylinder voorstellende met een
hoogte h en waarvan de straal van het grondvlak r bedraagt.
Om uitkomsten te verkrijgen.^ maken we gebruik van een stuk
helder doorzichtig papier, van een dunne rechte lijn voorzien,
We vermijden zo het trekken van strepen op het nomogram ter ver
hoging van zijn levensduur.
Voorbeeld: Sen deksel van 2 cm hoog met een middellijn van
7 cm (h 2 en r 3? 5) heeft een inhoud van 76 cm^
Maken we alleen gebruik van punt 1 van de h~schaal? dan
snijdt de lijn van hieruit naar een punt van de r-schaal getrok
ken, de middenschaal zodanig, dat we er de oppervlakte van een
cirkel met straal r op aflezen, 1 oor h 1 word.t de formule
immers 7/"r2
Voorbeeld: Een cirkel met straal r 1*8 m heeft een opper
vlakte van 10,2 0
Nu de lezer het hele wordingsproces van het door mij ontwor
pen nomogram van figuur 11 heeft kunnen volgen, zal het alle ge
heimzinnigheid wel verloren hebben,
In figuur 12 is wederom een vermenigvuldigingsnomogram afge
beeld
Het gebruik zal wel duidelijk zijn. Ook de samenstelling is
niet moeilijk te doorgronden.
Bevond schaal c van figuur 8 zich juist midden tussen de
schalen a en b5 dan zouden we de formule c (a b) 2 aflezen:
het gemiddelde van a en b
Gingen we nu de regelmatige verdeling door een logarithmische
vervangen, dan ontstond figuur 12 met dien verstande, dat de mid
denschaal dezelfde verdeling als de overige schalen droeg. Op de
middenschaal zou dan de meetkundig-, in plaats van de rekenkun
dig middelevenredige gevonden worden: c \7a,b
Door nu op de middenschaal een verdeling aan te brengen,
waarbij de logarithmische eenheid half zo groot als van de overi
ge schalen wordt genomen, vinden we op gelijke afstanden van het
beginpunt in het midden de kwadraten van de waarden op de zij
schalen en de formule c Vad gaat over in c - a.b.
(Uit de middenschaal en één der zijschalen is een dubbelschaal
samen te stellen, die een grafische kwadraattafei vormt).
