OPHANGTHEODO LIETEN
Van het ogenblik der bevrijding af, begrepen wij in Arn
hem, dat een zo goed mogelijke kolenpositie voor ons land
een belang van de eerste orde was. Wij hebben ons daarom
met de geringe capaciteit, die wij toen nog over hadden,
eerst geheel in dienst van de Mijnen gesteld.
Reeds toen we gedwongen waren Arnhem te verlaten, hadden
wij een opdracht op ophangtheodolieten in bewerking.
De metingen met deze mijninstrumenten geschieden tussen
de aflossing der werkploegen in. Daarom moet met het instru
ment vlug en rationeel gewerkt kunnen worden.De ruimten,die
door het weghakken der kolen zijn ontstaan,worden aangemeten
en in kaart gebracht;de nieuw opkomende ploeg krijgt aan de
hand hiervan de opdracht,hoever en in welke richting moet
worden gehakt.
Deze metingen geschiedden vroeger met het hangkompas en
de gradenboog, maar naarmate er meer ijzer in de mijnen wordt
gebruikt voor transportdoeleinden en andere werkzaamheden
week de kompasnaald teveel af en werd tenslotte dit model
ophangtheodoliet gebouwd, volgens de aanwijzingen van
Dr. Grond van de Staatsmijnen.
In het oog springende verschillen met de "gewone" theo
dolieten zijn de volgende
le. dit instrument wordt in de regel met de kijker naar be
neden gebruikt;
2ede drievoet met de drie stelschroeven en kleminrichting
en statief ontbreken; daarvoor in de plaats vindt men
een kogelscharnier en een konische bus ter bevestiging
van het instrument aan een pen, die in de stutten van
de mijngang wordt geslagen.
3e. de horizontale en verticale rand worden slechts aan êên
zijde afgelezen.
Ophangtheodolieten zijn kleine lichtgebouwde instrumenten
ze moeten door nauwe en -lage mijngangen kunnen worden meege
voerd en dus zo weinig mogelijk plaats innemen en zo licht
mogelijk zijn.
Het gehele instrument is ongeveer 23 cm. hoog;de kijker-
kan doorslaan en heeft inwendige scherpsteHing.De vergro
ting is ongeveer 10 maal. De randen hebben een diameter
van 8 cm.de horizontale is in graden verdeeld, becijferd
tot 180 en heeft een nonius in 3 minuten. De verticale rand
is in graden verdeeld en leest af in 1 minuut.