beidstijd lang (in I87O voor de Haagse bakkers 100 uren
per week), de lonen laag (in Arnhem in I87O 6,60
per week)
In deze maatschappij ontwikkelde zich de vakvereniging,
de zuivere proletarische organisatie,waarin proletariër
is ieder, die slechts over zijn arbeidskracht beschikt
om te kunnen leven
De geschoolde arbeiders zijn de eersten, die gaan sa
menwerken, de ongeschoolden volgen. Eerst veel later ko
men de ambtenaren, de technici, die lang geremd door
standsgevoel, toch ook de noodzakelijkheid gaan zien.
De groei der sociale wetgeving verandert de positie
van alle werkenden. Daarmee verandert tevens de taak
der vakbeweging.
De Nederlandse vakbeweging ontstaat later dan die in
andere landen. Bij de wet van 12 April I872- Stb.24,
werden de art. 414-, 415 en 416 code pénal, waarin o.a.
het stakingsverbod was opgenomen, afgeschaftEen be
langrijk moment
De Encykliek Rerum Novarum van 1891 had voor ons land
een grote betekenis.
MrMok laat ons zien, hoe de verschillende richtingen
groeien, hij verhaalt van lijden en strijden. Omstreeks
1906 krijgen we de tegenwoordige toestand: moderne (nu
algemene genoemd), protestants-christelijke en rooms-
katholieke groeperingen. Het N.A.S. verschrompelt. De
neutrale vakbeweging komt op, maar blijft zwak, als men
let op het ledenaantal.
"Bezettingstijd" en "bevrijding" zijn lezenswaardige
hoofdstukken. Een beknor>t overzicht van"de vakbeweging
en het recht" geeft ons enige kennis van de wetgeving»
die velen onzer totaal vreemd is. De üe drijf sge wijze op
bouw is nog in staat van wording. De taak van de vak
beweging verschuift steeds meer van het bijzondere be
lang der arbeiders naar het algemeen belang der gehele
volksgemeenschap
De organisaties kunnen zich niet meer veroorloven
een politiek te voeren, waarbij de algemene belangen uit
het oog worden verloren.
De Stichting van de Arbeid in bezettingstijd geboren,
is het moderne symbool van de noodzakelijkheid van samen
werking tussen werkgevers en werknemers.
Ook de symptonen van samenwerking tussen de vakcentrales
