3 October 1690", inhoudende 94 verschillende detailkaarten van
het grondgebied, waarop gesteld de namen der diverse gronden-
bezitters. In hetzelfde archief bevindt zich een z.g.n. Bunderboek
van het dorpsbestuur te Spaubeek, n.l. de „Meetinghe der heer-
licheyt Spaubeek ende alle schadt haere goederen daer binnen
gelegen" in 1690 uitgevoerd door de landmeters Jan Bollen, Claes
Haesen en Jan Speertz.
Talrijk zijn de maatboeken, pondboeken of landboeken, die in
de loop der eeuwen zijn vervaardigd ten behoeve van een ver
deling van dijklasten, waterschapsbelasting of verponding. De
oudste mij bekende is die, afkomstig uit het dorp Twisk; het
kohier, morgen- of riggelboek, vermeldende de grootte der lande
rijen onder dit Noordhollandse dorp gelegen en daterende uit
het jaar 1502 22Het Rijksarchief te Haarlem bezit verschillende
registers van meting en hermeting van landerijen onder Grafts,
banne Westzaan, banne Krommenie e. a., welke in betrekking
staan tot de maatboeken en in 1934 schreef de landbouwkundig
ingenieur A. G. Swart in het Tijdschrift voor K. en L. nog een
inlichtend artikel over een door de Alkmaarse landmeter Bommers
in 1640 en 1641 verrichte meting van een Drentse es, van welke
meting de veldwerken zijn bewaard gebleven, die deel uitmaakten
van een grondboekhouding t.b.v. de verponding, thans in bezit
van het Rijksarchief te Assen. Hier is als systeem gevolgd: een
groot aantal kaartjes met (vermoedelijk minuut-) meetgetallen en
in elk grondstuk perceelnummers, die verwijzen naar een register,
daarin naast de namen der eigenaren de grootten der percelen
voorkomen.
Haast eenzelfde systeem werd al een eeuw eerder gevolgd bij
de kadastrering" in 15291531 van de Keizerlijke domein
gronden ten noorden van Alkmaar, een der meest-merkwaardige
welke onze Nederlandse landmeetgeschiedenis kent, en welke
historie zeker niet in deze artikelenreeks mag ontbreken.
Opmeting van de Vroonlanden benoorden de stad Alkmaar in
de 16e eeuw,
Een der meest-opzienbarende kaarten, die in het Algemeen Rijks
Archief te 's-Gravenhage te vinden is (Inventarisnummers
2508,2507), lijkt mij wel die van de Vroonlanden bij Alkmaar.
Het ene kaartstuk is 2,10 m bij 1.20 m groot, het andere ongeveer
anderhalve meter lang en 60 cm breed. Op zonderlinge manier is
ze samengesteld: het geheel geeft een overzicht van alle lan
derijen in de omgeving van Alkmaar, doch ieder stuk grond is
afzonderlijk gekaarteerd geweest en later langs zijn grenzen af
gesneden en vervolgens zijn alle stukken aan elkaar, als een leg
kaart, opgeplakt. Bij haast ieder perceel" wordt naar folio's van
een register verwezen. Dr. Wieder, die dertig jaren geleden de
42
22Aanwezig in Rijksarchief te Haarlem.
