Met waardering overigens voor de ruilverkaveling bestaat aan
leiding naast de methode van eigendomsverkaveling een methode
te volgen, die rechtstreeks op de gebruikstoestand is gebaseerd en
waarbij slechts tot eigendomsruil wordt overgegaan voor zover
deze een onvermijdelijke voorwaarde is om de gebruikstoestand in
een bepaalde streek te verbeteren.
Biedt de ruilverkaveling verschillende voordelen, mede door de
verbetering van de vorm der kavels, het verkrijgen van een goede
afwatering en van een doelmatig wegennet, de grondgebruiksruil
heeft een ander uitgangspunt. Men wil hiermede bereiken een meer
rationeel grondgebruik, waarbij men niet denkt aan cultuurtechni
sche werken.
Het streven, om de landerijen zoveel mogelijk i!n de directe
omgeving der bedrijfsgebouwen te hebben, is vooral ook van be
tekenis voor streken, waar veel zogenaamde losse landerijen
worden bij gepacht. Binnen het kader van een gebruiksruil is een
eigendomsruil soms noodzakelijk. Denkbaar is ook een complemen
taire eigendomsruil tussen verpachtende eigenaren met het doel
dezelfde verpachters aan dezelfde pachters gekoppeld" te laten,
wanneer partijen daaraan zelf de voorkeur geven en de eigenaren
hiertoe de eigendom zouden willen ruilen'. Maar zeker zal bij een
ruiling van het grondgebruik een aanpassing van de eigendom
aan het gebruik kunnen worden aanvaard, indien dit geschiedt op
zuiver landhuishoudkundige overwegingen. Met het oog op be
paalde streken van ons land, waar het versnipperde grondgebruik
hoofdzakelijk zijn oorzaak vindt in een historisch gegroeide ondoel
matige verpachting, lijkt het dan ook verantwoord, de ruiling van
het grondgebruik naast de ruilverkaveling een wettelijke basis
te geven.
De slechte verkaveling werd reeds door Staring gehekeld. En
het kost ons geld. De ongunstige invloed op de productiekosten
werd in een rapport uit Friesland geschat op 100,per ha. Een
gemiddelde van 50,per ha is zeker niiet overdreven. Ir. Tonkes
neemt aan, dat wel 40 van de Nederlandse cultuurgrond slecht
verkaveld is, Voor 1 millioen ha komt men aldus op een jaarlijks
verlies van 50 millioen.
De steeds toenemende agrarische bevolkingsdruk heeft daarbij
een verdere ongunstige invloed.
In Economisch-Statistische berichten behandelt ook Dr. C. F.
Hanegraaff van de afdeling Grond- en Pachtzaken van de Directie
van de Landbouw het streven naar een doelmatig grondgebruik in
de landbouw.
Hij komt tot de conclusie, dat een oplossing, welke op korte
termijn een verbetering van de ruimtelijke structuur van het land
bouwbedrijf belooft, zonder hulp van de wetgever niet goed uit
voerbaar lijkt.
Tot zover deze deskundigen.
193
