Simon Stevin,
Voor een belangstellende leek in de geschiedenis der wiskunde
valt deze gang van zaken temeer op, omdat omstreeks 1580 de grote
Simon Stevin zich te Leiden vestigde. Deze was geboren te Brugge
in 1548. Wij zien hem later als boekhouder en kassier op een der
voornaamste koopmanskantoren van Antwerpen, doch hij verliet
(vermoedelijk onder de druk van het bewind van Alva) z'n ge
boorteland om na een jarenlange zwerftocht door Pruisen, Polen en
Scandinavië in de jonge Universiteitsstad te belanden. Met behulp
van landmetersveldwerk uit die tijd kan men nagaan waar Simon
Stevin woonde. En al breekt het de draad van ons verhaal even
af, toch lijkt het verband tussen dit veldwerk en de onderhavige
personen interessant genoeg om de aandacht op die oude stukken
te vestigen.
Vóór de rampzalige Leidse stadhuisbrand van 1929 was in het
gemeente-archief aldaar aanwezig een ,,Chaertbouc van Straten
binnen deser stadt Leijden", in de jaren 1575 tot 1596 gemeten door
de stadslandmeter Mr. Salomon Davidssoon van Dulmanhorst. 78
Dit stratenboek bestaat uit 32 vellen groot formaat nette-veldwerk
der opmeting en is, behalve dan natuurlijk van de nodige meet-
getallen, ook voorzien van de namen der eigenaars en bewoners der
huizen. Op het landmetersveldwerk van de Pieterskerkgracht lezen
we, dat op no. 40 (in 1875 het Waalsch Weeshuis) Mr. Roelo[
Snellius woonde, met Willebrord zijn zoon en Johannes Hallius,
dienaer dos godelicken woords. Op het veldwerk van het huis
Pieterskerkgracht no. 13 (75 jaar geleden de H.B.S.) staat aan
getekend dat daar woonde: Meester Claes Rector, Mr. Nicolaes
Stakius, schoolmeester van de triviale school, Everardus Vortius en
Simon Stephanii van Bruggen
Het veldwerk van de meting der Breestraat, en wel bij het vierde
huis zuidelijker aan de Diefsteeg, vermeldt de naam van: „mr. Simon
Franïssoon van Merwen (Landmeter)", de eerste Professor in de
Landmeetkunde in Nederland! En wellicht zal men bij minutieuze
beschouwing van al het veldwerk ook de woning ontdekken van
Ludolf van Ceulen, protégé van Stevin en later collega van Van
Merwen. Want dank zij de zorgen van de heer W. Pleijte is in
1875 het grootste deel der bedoelde veldwerken door druk gemak
kelijker bereikbaar gemaakt. 79
Simon Stevin, Simon Fransz. van Merwen, Ludolf van Ceulen,
de drie hoofdpersonen van de colleges in het landmeten aan de
Leidse Universiteit! Immers, twee jaren na de vestiging van Simon
Stevin in Leiden, kwam de jeugdige Prins Maurits als student naar
de jonge Hogeschool, voelde zich tot de Bruggenaar aangetrokken
en koos hem tot zijn leermeester in de wiskundige wetenschap-
199
78Mr. J. C. Overvoorde, Catalogus v. d. Prentverzameling der gemeente
Leiden, le afd. Plaatsbeschrijving van Leiden; Leiden 1906, Plattegronden no. 204.
79W. Pleyte, Leiden vóór 300 Jaren en Thans; Leiden 1874.
