Zo gaat het verhaal dat Willem van Gouda in Juni 1583 aan de
deur van de Grote Kerk te Haarlem op een bord een geometri
sche figuur aangeslagen had, voor welker oplossing hij een prijs
uitloofde. Clement Corneliszoon, een Brouwer uit Delft vertelde
dit aan Ludolph van Ceulen, de latere professor in het landmeten
aan de Leidse Universiteit, toen nog wiskundeleraar in Delft.
21 Juni 1583 reisde Van Ceulen naar het verre Haarlem en de
volgende ochtend bood hij de oplossing aan Willem Goudaens
aan. Maar deze wilde de solutie niet aanvaarden, wat tot gevolg
had dat Van Ceulen op 1 Juli 1583 zorgde voor een groot gezel
schap, dat de wiskundige twist gezellig voort ging zetten. 103
Meermalen was zulk een twist zeer bewust bedoeld als steek
spel ten bate van de reclame voor eigen landmeters- en stuur-
mansschool. Zo hield Meester Cornelis van Leeuwen, Geswooren
Lantmeeter en Liefhebber in Mathematische Konsten te Amster
dam school buiten de Sint Anthonispoort op de hoek van 't Raem
en Moolenpadt. Hij deed omstreeks 1663 van zich spreken door
de uitgave van een schotschrift tegen ,,Amsterdamsche Belache-
lijcke Gcometristen" die enige vraagstukken hadden aangeslagen
(U ziet: 80 jaren na Goudaens!) en deze hadden opgelost als
Quacksalvers"
Abraham de Graaf, die school hield in de Niezel en o.a. bekend
werd door een geschrift over Driehoeksmeting, weerlegde de bro
chure van Van Leeuwen. Door deze wiskundige twist komen we
tevens de naam van een derde Instituuthouder te weten: Christiaen
Martinii Anhaltin oprecht school-houdende in de Konst van
Cyfferen, Geometrie, Lantmeeten, Fortification op Landt af te
steecken, Italiaens en Scheeps-Boeckhouden: tot Amsterdam op de
Zeedijck daer de Konst-School uythanght en de Stuurman op de
Stock staet." 104Later is in Amsterdam nog sprake van Claas
Jansz Vooght, gezworen landmeter, leermeester in de wiskunde,
stuurmanskunst enz.; dit alles een teken dat men ook na de Vrede
van Munster met het landmeterschap de kost kon verdienen en
ook de particuliere schoolopleiding nog lonend was.
Maar niet alleen hèt cultuurcentrum bij uitstek, Amsterdam, had
z'n landmeters instituten. Ezechiel de Decker b.v., landmeter en
rekenmeester, woonde te Gouda en gaf in 1626 de Nieuwe Tel-
konst" (logarithmische berekeningen) uit. In 1632 had hij het
over mathematische kwesties aan de stok met niemand minder
dan Jan Janszoon Stampioen de Jonge, later leraar van Frederik
Hendriks zoon, de latere Willem II, en een naam die we in ver
band met de Leidse Universiteit al meer hebben gelezen. 105
5
103D. Bierens de HaanBouwstoffen voor de geschiedenis der wis- en
natuurkundige wetenschappen in de Nederlanden, dl. I, 1878, z. plnm. blz.
132 e.v.
101D. Bierens de HaanBouwstoffen enz. dl. 2, 1887, z. plnm, blz. 53 e.v.
105D. Bierens de HaanBouwstoffen enz. dl. 1 blz. 8, zie noot 103.
