Ondej het aangebodene zien we een bosje aren, ten teken, dat het land goed verzorgd werd. In de middenfiguur heeft men aanvankelijk Mennaa zelf willen zien, ,,het hoofd van de akkers van Ammon, schrijver, hoofd van de grenspalen, beschrijver der velden van de Heer van beide landen", die ook is afgebeeld onder het door ons op blz. 100 afgebeelde relief. Dit is echter onwaarschijnlijk, omdat de kleding teveel gelijkt op die van de ambtenaren. De houding van de ambtenaar met staf, links (rechterhand op linkerschouder), wijst op onderworpenheid. Op het relief uit het graf van Chaemhet (no. 57) te Schech abd el Gurna ziet men verschillende onderdelen duidelijker dan op de kleurenfoto. Het hier gereproduceerde is slechts een deel van een uitvoeriger weergave van oud-Egyptische taferelen. Op het niet- afgebeelde staat een hoge ambtenaar (dus groter uitgehouwen), gekleed in lange voorschoot, met sierlijk gekapte haren, voorzien van voorbeenkappen en, evenals de landmetende personen, met open sandalen aan de voeten. Zijn lange staf is nog zichtbaar. De persoon links-onder staat bij een grenssteen. Zijn diepe nek- plooien wijzen op een hogere leeftijd. De middelste man (met schrijfdoos) heeft het haar netjes gekapt, anderen lopen met ge schoren kruin. Wij zagen tekeningen, waarop in het meetsnoer op gelijke af standen knopen waren gelegd. Op een graftekening no. 37982 in het Brits Museum zweert een man bij een grenssteen een eed: (deze eed is in 4 verticale kolommen geheel vermeld) .Bij de grote God in de Hemel zweer ik, dat de juiste grenssteen getuigenis-stela) is opgericht," het geen zeer zeker betekent, dat deze op de juiste plaats is gesteld en niet werd verplaatst. De eedsformule is volgens Spiegelberg die, welke in de 18e Dynastie gebruikelijk was. In geen enkel graf vinden we verklaringen van de voorgestelde feiten. Door vergelijking met vele andere tekeningen en reliefs moet de betekenis levend worden gemaakt. De man rechts-onder heeft een papyrus-rol in zijn hand. Op deze rol werd het protokol van de opneming ingeschreven. Zoals bekend, geschiedden de metingen ten behoeve van een regelmatige graanbelasting-verdeling. Ook deze relief dateert uit de tijd van d= 1400 v. Chr. (Wordt vervolgd). 101

Digitale Tijdschriftenarchief Stichting De Hollandse Cirkel en Geo Informatie Nederland

Orgaan der Vereeniging TAK | 1950 | | pagina 17