In dit verband is het wel interessant na te gaan welk een be
langrijke factor enkele seconden betekenen in dit proces.
De productie is 150 repro's per uur (elke 24 seconden één).
In deze 24 seconden moet één man het origineel opzetten (op
het te verlichten zuigbord plaatsen), een tweede doet hetzelfde
met het gevoelige materiaal in de donkere ruimte, een derde moet
in de aangrenzende kamer ontwikkelen, een vierde fixeert via
een stopbad de ontwikkelde kopie, terwijl tenslotte een vijfde man
bij de spoelbak staat.
Het spreekt vanzelf, dat bij deze werkwijze alle medewerkers
precies op elkaar ingesteld moeten zijn. Zonder dat is een der
gelijke productie niet te bereiken.
Dat de inrichting van de donkere kamer aan andere eisen moet
voldoen dan dié van de portretfotograaf spreekt vanzelf. De af
meting van de repro's vraagt natuurlijk evengrote bakken voor
de verschillende baden.
Teneinde de ontwikkelaar op temperatuur te houden (te koude
ontwikkelaar vertraagt de ontwikkel-duurbevindt zich op de
bodem van de betreffende bak een spiraalvormig verwarmings
element.
Na het uitspoelen moeten de fotokopieën gedroogd worden.
Hiervoor is een speciaal systeem ontworpen van warme-lucht-
circulatie door middel van ventilatoren.
Na al deze bewerkingen heeft het papier niet meer hetzelfde
formaat als op het moment dat het op het zuigbord werd beves
tigd: het is min of meer gekrompen.
Bij het reproduceren, hetzij 1 op 1, hetzij in een andere ver
houding, moet dus met een zekere krimpingsfactor rekening ge
houden worden. Dit geschiedt inderdaad, hoewel door de on
regelmatige werking van de papieren die factor niet nauw
keurig te berekenen is. Ondanks dat zijn de resultaten dikwijls
frappant. Zo had het bureau Roermond van een zelfstandige kaar-
tering op schaal 1 2000 een verkleining nodig op schaal 1 2500
teneinde deze op het bijblad in te passen.
Omdat ook met de werking van het bijblad rekening moest
worden gehouden, werd op de kaartering de afstand tussen 2 ver
verwijderde en met A en B aangeduide punten gemeten. Aan de
fototechnische dienst werd opgegeven hoe groot de afstand tus
sen deze punten op de fotokopie diende te zijn. Deze was dus 4/5
X x X AB, waarbij x de werkingsfactor van het bijblad is. Het
resultaat was, dat de gevraagde afstand precies klopte met die
op de fotokopie. Inderdaad mooi werk van onze Fototechnische
Dienst.
117
