het bestaan van een administratie, gelijkend op de kadastrale.
Verschillende sprekende titels, en fragmenten van inschrijvingen,
betrekking hebbende op mutaties van grondgebruik en grond-
overdracht doen hetzelfde vermoeden.
Een en ander impliceert het bestaan van een uitgebreide staf
van personeel, landmeters, rekenplichtigen, schrijvers, waterbouw
kundigen, verspreid over het gehele land.
Volgens J. Pirenne blijkt uit de elkaar vrij vlug opvolgende be
schrijvingen, dat vele goederen vaak van eigenaar verwisselen.
Natuurlijk zijn niet alleen de overstromingen van de Nijl en
van zijn (toenmalige) 7 monden oorzaak van zon veelomvattende
arbeid; zeer zeker eisten weldra ook de rechtskundige en fiscale
organen (die een geschikt apparaat voor de belastingheffing
zochten) deze voorzieningen.
Het constante toezicht op de grondeigendom gaf automatisch
zijn grote betekenis aan het kadastrale instituut14).
Herodotus (II, 109) vertelt, dat als de rivier van iemands grond
een deel wegsloeg, de benadeelde bij de koning (Sesostris) kwam
om het gebeurde te rapporteren, Dan zond de koning mannen om
te onderzoeken en uit te meten met hoeveel oppervlakte het land
was verkleind, zodat hij slechts zijn gewijzigd evenredig
deel van het jaarlijks vastgestelde grondrentebedrag behoefde te
betalen. Strabo (XVII, 3), de ontwikkeling van de meetkunde
beschrijvend, verwijst naar de jaarlijkse hermeting van het bezit,
na het terugwijken van het Nijlwater. De hier beschreven wijzen
van hermeting werden nog twintig jaren geleden toegepast.
Een eeuw geleden werd de gehele alluviale vlakte van de Nijl-
vallei overstroomd (daarna voerde men een durende irrigatie in
en zomerbebouwing)Het vloedwater werd door dijken zes weken
op het land vastgehouden. Daarna liet men het teruglopen. Zodra
het land begon te drogen, werden door middel van tekens (rechte)
lijnen uitgezet van dijk tot dijk. Deze tekens waren ook wel vuren,
op de dijken ontstoken. Met behulp van de in elk dorp bewaarde
aantekeningen werd de breedte van elke akker uitgemeten en
afgepaald. Hierop doelt Strabo blijkbaar. Deze werkmethode, zei
den wij, werd in Boven-Egypte nog toegepast, en ook nu nog,
waar het genoemde irrigatie-systeem bestaat (in de provincies
Girgah en Kenah).
Herodotus' meting was iets anders. De hellingen van de Nijl-
oevers worden in de lente en de zomer bij de laagste rivier
waterstand tot aan het watervlak gecultiveerd. Deze hellingen
van de vloedstand tot de zomerstand zijn in de landregisters
genoemd als höd-el-gezïrah of de eiland-verdeling" van de dorps
gronden en vele van de dorpsbewoners bezitten er stukken van.
De afgeschuurde en aangespoelde stukken cultuurgrond nu
moeten elk jaar worden verdeeld. De grondbelasting regelt men
137
