van afmetingen en van de ligging, was een praktische nood
zakelijkheid.
De methoden van afbeelding zijn eigenlijk weinig veranderd,
alleen geperfectionneerd en op schaal getekend (bij de oudste
schetsen is dat niet het geval).
Gebogen lijnen komen weinig voor; ook op het hier door ons
afgebeelde kleitablet met plan van een deel van Nippur, een oude
Sumerische stad, daterend waarschijnlijk uit de Kassieten-tijd, 1300
v. Chr., verduidelijkt door een schets met vertaling (fig. 1 en 2),
ziet men alleen rechte lijnen, omdat het materiaal inschrappen van
deze wel, en van gebogen lijnen moeilijk toeliet.
Deze omstandigheid verklaart waarom op vele andere kaarten
van rivieren en kanalen zo zelden de bochten juist zijn weer
gegeven. Wel geven soms golflijntjes aan, dat er een water is
voorgesteld (b.v. een kaart van Babylon in het tijdschrift .Anti
quity" 1935, IX, blz. 317), maar gewoonlijk is de ruimte open
gelaten en de naam van het water met de bijvoeging kanaal" nam
elke dubbelzinnigheid weg.
Onze kaart van Nippur uit de Nieuw-Babylonische periode is
door de opgravingen 38) 39) actueel geworden. Bij die opgravin
gen bleek de overeenkomst van het terrein met de verkleinde
voorstelling op het kleitablet opvallend. De vermoedelijke vorm
van de kaart hebben wij aan de hand van de blootleggingen in
stippellijnen voltooid. (Natuurlijk is dit wetenschappelijk niet ver
antwoord.)
Het kanaal dwars over de kaart getekend liep N.O.Z.W. De
Babylonische kaarten waren dus waarschijnlijk getekend met het
N.O. (het Babylonische Oosten) boven.
De hierna afgebeelde schets van de belangrijke oud-
Akkadische kaart (fig. 3) van meer dan 2000 j. v. Chr., gevonden
te Nuzi, geeft ons aanleiding tot enkele nadere toelichtingen. (Wij
kenden niet alle bronnen, toen wij ons onderschrift plaatsten bij
het origineel op blz. 45 van dit orgaan.) In het .Bulletin of the
American schools of oriental Research" van April 1931, no. 42,
blz. 7 werd de ontdekking medegedeeld. Later zijn de bijzonder
heden vermeld in het werk van Theophile J. Meek „Old Akkadian,
Sumerian and Cappodocian Texts from Nuzi", Harvard University
Press, Juni 1935.
In verband met mededelingen elders omtrent de windrichtingen
op oude kaarten was deze vondst zeer zeker een welkome aan
vulling van de reeds verworven kennis. De richtingen zijn hier
namelijk terzijde van het kleitablet geschreven. De top van het
tablet is Oost (im-kur bergwind)beneden is West (im-mar-tu),
links is Noord (im-mir harde wind, in latere periode im-si-di
127
38Clarence S. Fisher, Excavations at Nippur", Philadelphia, 1905.
39Hilprecht, Explorations in Biblelands, blz. 518.
