meten", zegt koning Ramses III tot zijn vader 15en zo klinkt
het vele malen in Egyptische teksten. De beroemde papyrus Rhind
toont ons het grote belang, dat men hechtte aan het nauwkeurig
berekenen van landoppervlakken, hoewel de onjuiste benaderings
formules nog vele eeuwen het stempel van onvolkomenheid drukten
op de wiskundige kennis der Egyptenaren.
Met name onder de koningen van de Xlle Dynastie, die zich
met de bevloeiing van de Fayum hebben bezig gehouden, werden
de werkzaamheden van het' Kadaster sterk uitgebreid. In de
vroegste tijden is een religieuze inslag bij de arbeid te onder
kennen en in verschillende plaatsen verrichtten priesters het meet-
werk. (Men bedenke hierbij evenwel, dat nog in het Middenrijk
het beroep van priester werd uitgeoefend door leken, naast hun
gewone werk.) 42
Ook de tempels lieten trouwens hun bezit geregeld na-meten.
Jequier en Erman41) veronderstellen, dat de resultaten van die
metingen in de tempels werden bewaard.
Een voorbeeld van een dergelijke registratie van tempelgoederen
(uit de latere eeuwen vóór onze jaartelling) vinden we bij Lepsius
,,Über ein Hieroglyphisch Inschrift am Tempel von Edfu", waar
over later.
Uit geen van de landen is ons uit de tijd vóór Christus een
compleet kadaster of een complete beschrijving bewaard gebleven.
Alleen door samenvoeging van gegevens, door afleiding en ver
onderstelling is het langzamerhand mogelijk geworden een zij
het dan ook onvolkomen beeld te krijgen van de instituten,
welke in de oudheid hebben bestaan43).
Nog wachten er duizenden documenten op ontcijfering en van
andere (wij denken aan de verschillende fragmenten van een lijst
van dieren, families, huizen en hoeven met de oppervlakten aan
land en wijngaarden etc. in het Brits Museum44) zoekt men nog
steeds naar het ontbrekende.
Waarschijnlijk zijn er meer dan 350000 spijkerschrifttabletten
van klei of leem opgegraven. Het zal nog lang duren, voor en aleer
de hierop voorkomende, moeilijk te ontcijferen teksten in voor
leken leesbaar schrift zijn overgezet.
Hoewel de rechtskundige teksten dikwijls melding maken van
het werk van de (Staats)landmeetkundige dienst, vinden we toch
eerst van de 18e Dynastie (15801100 v. Chr.) op de muren
132
15) J. H. Breasted, Ancient Records, 3th ed., Chicago 1927.
41ErmanRanke, Aegypten, 421, 2.
42Prof. v. d. Waerden, Ontwakende wetenschap, Noordhof f, Groningen, '50.
43G. Dykmans, Histoire ec. et soc. de l'Ancienne Égypt, 1936.
44) Rev. C. H. W. Johns M.A., ,,An Assyrian Doomsdaybook or Liber
censualis of the district round Harran-7the cent, b.c." Leipzig 1901.
