man voor het toestel met het voetpedaal, maar door de tekenaar
zelf, die voorts met zijn potlood de verbindingslijn van de punten
tekent en de hoogten er bij schrijft.
Dit laatste geschiedde echter niet voor de kaart van Z.-W.,
daar een 30 cm nauwkeurigheid in de hoogtelijnen van dit terrein
voor het doel niet kon worden geaccepteerd, zodat na de kaar-
tering nog een waterpassing heeft plaats gevonden.
De aldus ontstane kaart 1 1000 was tot op 0.15 a 0.2 mm
(tekennauwkeurigheid), dus tot t>p 15 a 20 cm in het terrein
betrouwbaar.
De potloodminuutbladen werden gecalqueerd op kodatrace, welk
filmmateriaal, aan één zijde gematteerd, zeer scherpe reproducties
geeft.
Tegenwoordig gebruikt men ook wel astralon (of astrafoil),
een plasticmateriaal, doorschijnend en nagenoeg krimpvrij, waarop
de potloodminuut direct in inkt wordt overgetrokken.
(Door begroeiing van slootkanten, schaduwen van wolken en
bomen zijn de foto's soms minder duidelijk. Van huizen worden wel
de daken, maar niet de contouren der muren gefotografeerd).
Aan de hand van de gemaakte kaarten moest men nu nog het
terrein naverkennen. Er moesten nog enige detailmetingen worden
uitgevoerd, om de nodige correcties te kunnen aanbrengen.
Over luchtfoto's en fotokaarten in het algemeen* 2
De luchtfoto's zijn niet zonder meer als fotokaart te gebruiken.
In de eerste plaats ziet men op een foto voorwerpen welke, dich
ter bij de lens van de camera gelegen, groter zijn dan zij, ver
geleken met hun omgeving, behoren te zijn.
Van een geaccidenteerd terrein kan men dus geen fotokaart
maken. Dit kan alleen van een vlak terrein op schaal 1 5000 of
op kleinere schaal (1 2500 is eigenlijk te groot). De negatieven
van de luchtfoto's moeten niet alleen vergroot of verkleind, maar
ook onthoekt of ontschrankt worden om perspectivische vervor
mingen op te heffen. Het ontschrankingsapparaat (D.: entzerrungs-
gerat) Wild E 2 (men bekijke figuur 6, waar dit apparaat voor
de samenstelling van een fotokaart met meetkundige grondslag in
bedrijf is) voldoet aan de daarvoor gestelde eisen. In deze machine
wordt het negatief van de luchtfoto geprojecteerd op het kaart-
vlak (t== projectievlak)waarbij minstens 4 paspunten, welke in
de film zijn doorgeprikt en een regelmatige grote vierhoek vormen,
samen moeten vallen met de uit de coördinaten gekaarteerde plaats
179
2) Zie ook artikel Prof. Dr. Ir. W. Schermerhorn: De Nederlandse lucht-
kaartering, opgenomen in het Polytechnisch Tijdschrift B van 6 Oct. 1949.
