de rest van de tekst. Soms wordt hierbij een geheel andere pen
voering toegepast Meestal wordt ze snel neergepend met een
gedachtenloze min of meer automatische beweging. Vaak gaat ze
over in een typerende eindhaal. Het is bijna traditie, dat de hand
tekening een onderstreping krijgt en al klinkt het vreemd, bij het
grootste aantal zal die onderstreping niet onder de gehele lengte
lopen.
De onduidelijkheid van de meeste handtekeningen heeft geleid
tot de gewoonte om deze te laten volgen door de getypte naam
van de schrijver. Toch kan het zijn voordelen hebben voor ver
schillende stukken de handtekening duidelijk leesbaar te stellen.
Het principe van de duidelijkheid, ook met betrekking tot de hand
tekening, is door het Ministerie van Financiën in een aanschrij
ving uitgestippeld, al verlangt men van U niet dat U zich gelijk
koning Lodewijk XIV dit placht te doen, uitsluitend van Romeinse
kapitalen bedient.
Er is geen wederkerigheid in onduidelijk schrift en de onduide
lijke handtekening, en het komt zelfs voor, dat bepaald slechte
schrijvers met zeer veel zorg hun handtekening plaatsen.
Het Latijnse spreekwoord: ,,Docti numquam bene scribunt,"
dat geleerden nooit goed schrijven, geldt in zeker opzicht nog in
onze dagen. De impulsen van deze groep staan dikwijls zover af
van de gemiddelde mens, de mate van hun zelfstandigheid is zo
groot, dat de schrijfactie veel meer ondergeschikt is aan hun
gedachtengang. De persoonlijkheid staat hier los van het letter
teken. Toch brengen zij degenen, die met de uitwerking van hun
citaten of opdrachten zijn belast dikwijls in grote moeilijkheden.
Welke conclusie zou uit het voorgaande getrokken kunnen wor
den? Zal reeds bij het lager onderwijs de grondslag gelegd worden
voor het schrift in de practijk van het latere leven, dan is het
nodig, dat (eenvormigheid imperatief worde voorgeschreven. Bij
het scheppen van een eenvormige methode moet de gedachte voor
zitten, dat van meet af de lettervorm geschikt moet zijn om er zich
later met succes van te kunnen bedienen.
Een dergelijke methode kan bij een volgende gelegenheid wor
den besproken.
206
