Prof. Dr. B. L. van der Waerden geeft ons in zijn boek een
boeiende beschrijving van de prille jeugd der wiskunde. Van de
eerste bladzijde af, weet de schrijver onze aandacht gespannen te
houden. Hij heeft bijna overal een eigen mening en het boek berust
op eigen bronnenstudie. Dit doet ons met respect naar de schrijver
opzien. De lezer is met lezen alleen niet klaar. Hij neemt potlood
en papier en rekent mee, soms zelfs in hiëroglyphenschrift. Dit
moet hij doen, teneinde zo goed mogelijk in de gedachtengang van
de oude volkeren te komen. Achtereenvolgens vinden we een uit
voerige behandeling van de Egyptische wiskunde en een prachtig
hoofdstuk over talstelsels, waarbij vooral het zestigtallig stelsel
ons interesseert. Niet minder boeiend is de beschrijving van het
getal nul. Juist dit gedeelte zal de lezer een duidelijk beeld geven
van de houding van onze voorouders ten opzichte van wiskundige
nieuwigheden, dingen waar onze gedachten geen moment meer
bij stilstaan. Wij citeren (blz. 68):
,,Het was vooral de nul, die de mensen raar vonden
,,De nul is niets en toch vertienvoudigt hij de cijfers die
ervóór staan. Dit kon men maar niet begrijpen."
Het grootste gedeelte van het boek wordt ingenomen door een
beschrijving van de opkomst, bloei en het verval der Griekse wis
kunde. Vooral hier wordt niet alleen de wiskunde maar ook de
wiskundige beschreven. We leren mensen als Pythagoras en
Ptolemaios, wier namen voor altijd aan stellingen zijn verbonden,
beter kennen. Het is ondoenlijk alles op te sommen, wat er in
deze bladzijden over de wiskunde der Grieken verteld wordt. We
vermelden slechts een gedeelte, dat de landmeetkundige zal inte
resseren, het graven van de tunnel dwars door het kalksteen van
de berg Kastro op het eiland Samos. Deze tunnel werd van beide
mondingen uit gegraven en de werklieden kwamen van beide
zijden tezamen, met een fout van nog geen 10 meter in horizontale
richting en van 3 meter in verticale richting. Voor die tijd (530 j.
na Chr.een prachtige prestatie! De landmeetkundig geschoolde
lezer zal met belangstelling de werkwijze van zijn voorgangers
bestuderen, hij zal trouwens ook op andere plaatsen in het boek
onderwerpen van landmeetkundige aard aantreffen.
De uitvoering van het boek is, zoals we van de firma Noordhoff
gewend zijn, onberispelijk. We verwachten, dat alle collega's, die
belangstelling hebben voor wiskunde of voor beschavingsgeschie
denis, kennis willen maken met dit fraaie werk.
v. d. H.
27
