Kadasters in de Oudheid (X)
door W. KOOPMANS
De commissie, belast met de episcepsis (de meting, volgende op
verzoeken van landeigenaren om vermindering van belasting)
schreef het resultaat van haar onderzoek dikwijls op de onbeschre
ven randen van het rapport van de comogrammateus. Ongetwijfeld
werd echter ook steeds een eigen rapport samengesteld, dat aan
deze hoge ambtenaar werd overhandigd. Redenen, om dit te ver
onderstellen, geven ons de verschillende commissierapporten op
papyri; zo vinden we één, gericht aan de basilico-grammateus a)
een andere papyrusb) bevat de brief van een strategus aan de
epirkeptai (sTuaxéTruai)zoals de Griekse naam van de meetcom-
missie luidt, een derde (papyrus Ross-Georg II, 42) bevat het
rapport van comogrammateus en commissie. Wij kennen meer
voorbeelden dan deze.
Er werd lange tijd een belasting geheven, die men in de
Ptolemeeëntijd geometria noemde. Deze belasting diende om
de kosten van de landmeting te dekken.
Zoals blijkt uit een papyrus uit de Tebtynis-serie (1, 934),
hield het belastingbedrag geen verband met de oppervlakte,
hoewel dit aanvankelijk verondersteld werd.
De term geometria verscheen in verband met wijngaar
den of tuinland het eerst in de garantieclausule van de
overdracht van een wijngaard, gedateerd in het jaar 38. Uit
de bewoordingen van deze papyrus c) leidt men af, dat „geo
metria" geheel Romeins van origine is.
Op de meeste plaatsen werd deze schatting slechts eens
in de 4 of 5 jaar ingevorderd. Men vindt de naam op ver
scheidene bewaard gebleven documenten uit verschillende
delen van Egypte. Belangstellenden vinden o.m. in „Taxation
in Egypt" van Sh. Ie Roy Wallace, biz. 375 een hele lijst
van deze papyri.
Van de verschillende categorieën grond werden aparte
.kadasters" bijgehouden, tenminste in het laatste deel van de
periode der Ptolemeeën, maar waarschijnlijk reeds veel eerder.
Ook voor het in stand houden van de kadasters in dit tijds
bestek moest een speciale belasting, de aritmêtikon, worden
opgebracht.
De comogrammateus kon nu, met gebruikmaking van de reeds
bekende kadastrale gegevens, lijsten samenstellen van de verschil
lende landklassen. De lijsten kwamen in handen van strategus en
basilico-grammateus, die de belastingkohieren opmaakten voor de
inners.
34
a) PSIV.448; b) P.S.B. 4518; c) PSI.VIII.18.
