om hoeken te meten en ten tweede een reken-instrument, dat ons
in staat stelt om allerlei astronomische, astrologische en trigono
metrische vraagstukken in plaats van door berekening langs
grafische weg op te lossen.
Het Rijksmuseum te Leiden bezit o.m, astrolabia uit de 15e17e
eeuw, een grote sextant uit 1685, een quadrant uit dz 1700, prach
tige globes van W. J. Blaeu (15711638) en Valk en Adams (le
helft 18e eeuw).
Ook verschillende theodolieten en waterpas-instrumenten treft
men er aan.
Interessant is ook de Jacobsstaf, waarschijnlijk het eerst be
schreven door Levi ben Gerson in het begin van de 14e eeuw,
blijkens een mededeling, voorkomend op blz. 500 van „Uitvin
dingen en Ontdekkingen'' niet eerder dan in 1535 (de naam komt
b.v. voor in „Geometry" van Jacob Köbel).
Aan dit instrument, dat men ook in de Oudheid gekend moet
hebben, ontbrak de diopter of viseerinrichting, welk bezwaar is
vermeden bij een ander in het museum aanwezige instrumentje, de
backstaff, van J. Davies =fc 1540/1550, zo geconstrueerd, dat men,
anders dan met de Jacobsstaf, waarnam met de zon in de rug.
Deze instrumentjes hebben zich eeuwen lang gehandhaafd, zeker
tot laat in de 18e eeuw, toen de Oost-Indische Compagnie het
nodig achtte de veel nauwkeuriger octant verplicht te stellen.
Op het gebied van de cartografie mogen wij wijzen op twee
grote reproducties van de Ebstorfer Wereldkaart (13e eeuw) en
een Arabische door Idrisi (12e eeuw), benevens op voetmaten,
tekeninstrumenten, proportionaalpassers (2 linialen, door een
scharnier verbonden, het meest bekend uit een boekje van Galilei,
1606) e.d.
Dit zijn slechts enkele voorbeelden, welke onze lezers zullen
interesseren.
Zij, die het Rijksmuseum voor de geschiedenis der natuurweten
schappen bezoeken, zullen zeker niet voorbij gaan aan de unieke
verzameling, betrekking hebbende op Christiaan Huygens (1629
1695), één der groten uit de 17e eeuw, die zowel wiskunde en
natuurkunde, als sterrekunde beoefende (hij formuleerde o.a. de
golftheorie van het licht, volgens welke de voortplanting van het
licht wordt beschouwd als een uitbreiding van stoten in een sub
tiele middenstof; hij construeerde kijkers en microscopen).
Brochures en gids kunnen aan bovenstaand adres worden aan
gevraagd.
Hypotheken en kadaster in de Nederlandse Antillen (jaar 1949)*
Voor wat de Hypotheken betreft, waren er op de verschillende
eilanden de navolgende uitstaande op 1 Januari 1949;
159
