mogelijk en meten deze heel nauwkeurig. De afstand
AB, welke lang moet zijn, behoeven we niet zo
nauwkeurig te hebben en wanneer deze dan ook niet
uit coördinaten kan berekend worden, mogen we dit
doen uit voorlopige coördinaten terwijl het ook nog
is toegestaan deze van een kaart uit te passen, daar
een afwijking van enige tientallen meters hoegenaamd
geen invloed heeft op de overgangshoek. Wanneer
AB enige kilometers is en e niet groter dan enige
meters kunnen we de overgang d op de rekenliniaal
in decimilligraden nauwkeurig berekenen. Is in A exc.
naar verschillende punten gemeten dan worden al
deze richtingen afzonderlijk naar A overgebracht.
Aexc. £)e 2etting is dus gelijk aan die van de driehoeks-
5 cp
berekening: -|—1-
Lo AB
Een moeilijkheid welke zich hierbij voordoet is het vaststellen
van het decimaalteken in de overgangshoek. Vooral in het sexa
gesimal gradenstelsel is dit een bezwaar daar we hierbij graden
en minuten moeten gaan omrekenen in secunden. We kunnen
deze moeilijkheid omzeilen door de factor rho in te voeren, welke
op de meeste rekenlinialen voorkomt en dus de formule
sin d sin w S sin w X Q r T. 1
te veranderen in - Hierbij gaan we
e AB e AB
q uitdrukken in secunden en krijgen dus d ook in secunden, zodat
we q en S als gewone getallen op de rekenliniaal kunnen zetten.
We kunnen langs verschillende wegen ons doel bereiken waarvan
we de meest eenvoudige maar uitzoeken. In gesloten stand van
de liniaal plaatsen we de loper boven rp op de sinusschaal zodat
dus sin op op Lo onder de streep staat. Hierna draaien we de
schuif om en verrichten we de vermenigvuldiging sin X met
So 1 Q
de zetting: 11Nu rest ons nog de zetting
Lo sin <p sin cp X Q
So AB e
11waarbij we dus tegenover e de hoek <5 in
Lo sin (p X Q 8
secunden aflezen. Misschien vindt men deze methode wel wat
omslachtig, maar op kortere wijze kan men met een normale rekenliniaal
de hoek d niet meteen in secunden krijgen. Daarom verdient de
sinusregel door de eenvoudige zetting, misschien wel de voorkeur.
Opgave q> 73,1859 gr 65°52/02"
e= 3,786 m
AB 7320 m d 0,0300 gr 1/37//
In een volgend artikel zullen we enige rekenlinialen, speciaal
geschikt voor landmeetkundige berekeningen, eens nader bekijken.
228
