AW. Faber Rietz. (Prijs 22,
Eveneens een houten liniaal met wit celluloid oppervlak. Scha
len: tangens; sinus; sinus/tangens; schalen van 1 tot 10; kwadraat
schalen van 1 tot 100; kubieke schaal van 1 tot 1000; reciproke-
schaal met verdeling in rood en log. log. schaal.
Afgezien van de tachymetrie en de trigonometrische hoogte
meting zijn hiermee alle verdere berekeningen uit te voeren.
Er zijn nog enkele merken van het type Darmstadt in de handel
met 400 graden verdeling, doch deze liggen in prijs boven het
type Rietz en zijn bovendien voor ons werk minder goed bruik
baar dan deze.
In het vorige artikel worden slechts enkele schalen genoemd
en daarom verdient het misschien wel aanbeveling om de hier
voor genoemde speciale schalen eens nader te bekijken. Voor de
berekening van coördinaten uit argument en afstand wordt de vol-
S 1 AB (100—AB)
gende zetting gebruikt: 1111Wanneer
Lo 1 (Xb-Xa) (Yb-Ya)
zich langs de sinusschaal een cosinusbecijfering bevindt, kan
men het y-verschil aflezen tegenover AB op deze becijfering. Ook
bij de berekening van argument en afstand uit coördinaten wordt
deze zetting aangetroffen. Tevens kan bij deze berekening gebruik
worden gemaakt van eén aanwezige cotg becijfering in de zetting.
T 1 (100—AB)
Lo 1XB-XA) (Yb-YaT
De schaal welke over de afstand n is verschoven, is natuurlijk
bestemd voor berekeningen in de cirkel. Men kan haar gebruiken
voor de cirkelomtrek 2 crr; de cirkeloppervlakte jrr2; de opper
vlakte van een sector ar2^/400; de booglengte arji/200. Veel
nut heeft deze schaal niet, want wanneer de oppervlakte van een
cirkel berekend wordt uit jir2, moet men dus van r op de x schaal
overgaan op de tix schaal, waarna nog een vermenigvuldiging
met r moet worden uitgevoerd. Even snel kan men van r op de
x schaal overgaan naar de kwadraatschaal en daarna vermenigvul
digen met jr. Ook de sector- en boogberekeningen kunnen op een
andere manier met een gelijk of minder aantal zettingen worden
verricht: br/2 en cltJq. Er zij op gewezen dat veel rekenlinialen
loperstrepen hebben op een onderlinge afstand van V 4/jt waar
van men evenals van de merkstrepen C en gebruik kan maken
voor berekeningen in de cirkel. Hiervoor mag ik echter wel ver
wijzen naar de bestaande literatuur.
De reciprokeschaal geeft de omgekeerde waarde en is geschikt
om van een deling een vermenigvuldiging te maken of een ver
menigvuldiging te veranderen in een deling, hetgeen bij een ge
combineerde berekening wel eens gemakkelijk kan zijn.
193
