Snel verouderd*
Zelfs in die nogal slome tijd van een eeuw geleden verouderde
de schatting van de belastbare opbrengst uit de jaren 18261833
betrekkelijk snel. Toen in 1858 een wet was ingediend, om te
komen tot opheffing van de ongelijkheid der betaling van grond
belasting in de diverse provincies (sedert 1841 betaalde men in
Limburg de helft van wat elders voor elke geschatte gulden in
komen uit onroerend goed aan grondbelasting werd geheven4)),
gingen er stemmen op, om tegelijkertijd te komen tot een her
schatting van de belastbare opbrengst. Een Brabander5) wees
er terecht op, dat sedert 1834 de opbrengst der eigendommen sterk
was gewijzigd: toegenomen bloei van zovele steden en dorpen,
begunstigd door aanleg van spoorwegen e.d.; elders achteruit
gang der opbrengst door het terugzinken der handwerksnijver-
heid in sommige landstreken; moerassen en rietlanden, door afwa
tering en grondverbetering gebracht tot land met zeer goede huur
waarde, stonden bij het Kadaster nog immer met een belastbare
opbrengst van 2,tot 5,per bunder te boek; verandering
van polder- en dijklasten doordat latere bedijking van voor
liggende gronden deze lasten soms zeer sterk deden verminderen
werden niet in de zuivere belastbare opbrengst uitgedrukt.
Tot een algehele herschatting kwam men toen echter nog niet,
al draaide men nog steeds als een kat om de hete brij en al werd
nadien in de Volksvertegenwoordiging nog geregeld gesproken
over grondbelastingproblemen en over het karakter van deze
belasting.6)
Ook de Wet op de Grondbelasting van 1870 de wet, welke
de ambtenaren van het Kadaster rechten geeft tot het betreden
van een andermans grond beoogde niet de herschatting van
belastbare opbrengst, doch slechts de codificatie van wat in ver
ordeningen ejn besluiten verspreid lag. Eerst in 1879 werd een
wetsontwerp ingediend tot herschatting van de belastbare op
brengst van ongebouwde eigendommen. Toen al was de schatting
een werk van zeer lange duur en van grote kosten. Meer dan
tien jaren duurde het, vóór de Staatscommissie en haar mede
werkers met de schattingsarbeid klaar waren, een werk, dat
3.500.000 negentiende eeuwse guldens kostte en in de laatste
maand van het jaar 1892 beëindigd werd.7).
Toen als nu ontbrak het niet aan landgenoten, die in woord
en geschrift zich met de herziening bezig hielden en met de moge
lijkheden van rationalisatie op het gebied van de schatting. 8)
Maar nauwelijks een jaar na de vaststelling van de herziene be
lastbare opbrengst, diende de toenmalige minister Pierson reeds
weer een wetsvoorstel in, om de herziening der belastbare op
brengst op korter termijnen mogelijk te maken, met behulp van
de in de tachtiger jaren ontwikkelde typenschattingen. Door deze
verkorting van de perioden tussen twee herzieningen zou het
210
