gen van de bodem, de rivieren met al hun kronkelingen, zó precies
dat de beste aardrijkskundige het hun niet verbeterd had. Zulk een
landkaart hebben zij op een keer eens gemaakt voor een bezoeker
die Damian de la Vandera heette, en die namens de kanselarij des
konings kwam optekenen hoeveel dorpen en hoeveel Indianen er
in het district van Cozco waren.
Dit model was gemaakt in Muyna, dat de Spanjaarden Mohina
noemen, op vijf leguas bezuiden Cozco.
In de wiskunde waren de Inca's goed thuis, en zij wisten op
bewonderenswaardige wijze door knopen in een aantal koorden
van verschillende kleur (een letterschrift bestond niet; het quipu-
knopenstelsel was op zich zelf alleen bruikbaar, als er iets te
tellen viel; door kleuren en verschillende lengten en dikten van
het materiaal breidde men de notaties uit. W.K.) hun gedachten
uit te drukken.
Padre Bias Valera zegt legenden in het knopenschrift gevonden
te hebben. Schriftuitleggers hebben hem de fraaie tekst voor
gelezen. Uit de beeldkronieken van Huaiman Poma de Ayala is
een illustratie bekend van een inca-schrijver met quipu en reken-
plaatje, waaruit blijkt dat men de getallen 15 constant gebruikt.
In hun quipu's was (als in jaarverslagen) ook het vee opge
schreven" en d.m.v. het knopenschrift werden boodschappen
overgebracht.
Overigens waren er afspraken omtrent de volgorde (steeds de
ouden voor de jongen, de belangrijke produkten voor de onbe
langrijke).
Bepaalde ambtenaren (Quipucamayu telmeesters) voerden
het beheer over de knopenkoorden. Elk dorp had er vier. Helaas
zijn niet alle toepassingen van dit knopenschrift bekend. Zoals
wij schreven in dit Orgaan, jg. 8, no. 6 van november 1950
werd vroeger ook in verschillende andere landen een soortgelijk
communicatiemiddel gebruikt. Door verschillenden, o.m. door de
Scandinavische volkenkundige Nordenskold, is gewezen op de
vérgaande overeenkomst, zowel in de technisch-materiële als in de
geestelijk-religieuze cultuur der Polynesiërs en die van de oudste
Zuid-Amerikanen. De overeenkomst tussen het schrift van de
Inca's en dat der Polynesiërs is wel zeer treffend.
Elke Indiaan (in het rijk der Inca's) kreeg een stuk maisland
van een Tupu groot een schepel; het woord tupu betekent ook
,,een uur gaans", en meten" of ,,maat", dit laatste als het op
vloeistoffen betrekking heeft). Als een zoon trouwde, kreeg' hij
zijn tupu land mee. Het land van getrouwde dochters bleef aan
de vader, en als deze het niet nodig had, gaf hij het terug aan
de gemeente. Kopen of verkopen was niet mogelijk.
62
Ontleend aan ,,Het Rijk der Inca's'' van Garcilaso de la Vega
(bewerkt door Mr. W. J. v. Balen, Uitgeversmij. Holland,
Amsterdam).
