Een dergelijke controle is beslist niet acceptabel. Ten eerste is ze
absoluut ongeschikt voor een bewerking op de rekenmachine. Ten
tweede is de controle veel bewerkelijker dan de eigenlijke bereke
ning: een bewerking, die kan geschieden zonder iets op te schrijven,
wordt gecontroleerd door een bewerking met 7 notaties! Zon con
trole vergroot de kans op het maken van fouten. Ten derde werkt
ze met precies dezelfde gegevens: is in het formulier (AP)AB
verkeerd afgetrokken of is in form. 27 verkeerd bepaald, men
merkt er in de controle niets van.
En het kan zo eenvoudig. Altijd zullen zowel de coördinaten
van het centrum als die van het excentrische punt bekend zijn of
nodig zijn of met weinig moeite berekend kunnen worden. Het
argument van het verre punt naar het centrum heeft men altijd
nodig en wel met controle. Laat men deze controle achterwege en
bepaalt men het argument van het verre punt naar het excentrische
punt, dan hebben we op de overgang de meest onafhankelijke con
trole en zijn tevens de argumenten gecontroleerd.
De formule van Schroeder kan helaas niet meer uit de H.T.W.
verdwijnen, maar het form. kad. nr. 29 zou ingenomen kunnen
worden en voor de berekening van overgangen kan een plaatsje
worden ingeruimd in het form. kad. nr. 27.
Het formulier kad* nr* 27*
Het argumentenformulier behoort tot de veel gebruikte formu
lieren en het is dus zaak dit zo effectief mogelijk te doen zijn. Enige
verbeteringen zijn hier mogelijk. Allereerst de controle, waarvan de
H.T.W. op blz. 42 zegt: ,,Het verdient aanbeveling de controle-
berekening in een afzonderlijk exemplaar van het formulier uit te
„voeren." Deze vergroting van onze papierwinkel kan worden voor
komen door een kolom aan te brengen met controle-coördinaten
(X Y). In het vak, waarin het argument bepaald wordt, kan dan
op dezelfde wijze controle toegepast worden als bij de veelhoeks
berekening in form. 43 reeds geschiedt. Indien we inplaats van
cos (yj 50)
V2 cos (yj 50) schrijven: 0 707107 hebben we opnieuw
een formule, die, zonder iets te noteren, in de rekenmachine kan
worden uitgewerkt; de cosinus, bepaald in het resultaatregister
(k.s. 12) wordt gedeeld door 0,707107 en het quotiënt vermenig
vuldigd met Zowel de lengte als het argument zijn dan gecon
troleerd.
In dit formulier kunnen voor het berekenen van coördinaten
uit richting en afstand sinus- en cosinuswaarden genoteerd wor
den. Is nu het bepalen van een sinuswaarde een zo moeizame arbeid,
dat we die maar prompt moeten noteren? De in het resultaatregister
bepaalde sinus kan direct op het instelbord worden overgebracht
(kubeerinrichting!en met de gegeven afstand vermenigvuldigd wor
den. (Een kubeerinrichting maakt, met het overbrengen, zowel het
50
