coördinaten en 3e. kunnen na enkele jaren de berekeningen van
en met benaderde coördinaten vernietigd worden, zodat zij het
archief niet belasten.
De keuze van de methode Cassini is niet alleen de beste, zij blijkt
in het hier afgedrukte formulier te kunnen worden gecombineerd
met de berekening van benaderde argumenten, waardoor volledige
controle kan plaats vinden.
Het opmerkelijke resultaat is dandat deze berekening met voU
ledige controle per saldo slechts 1 vakje van het formulier vergt
inplaats van de formulieren kadnrs32 of 35die beiden geheel
kunnen vervallen.
In dit formulier zijn berekend de benaderde coördinaten van Pas-
punt 1, uit de in dat punt
gemeten richtingen: naar de bekende punten:
x y
0 Appelsga 37.023,60 19.836,41
113,5803 Middenmeer 39.190.51 25.641,32
240,8324 Bobbelberg 42.344,28 20.234,21
De uitwerking in het formulier is zo verrassend eenvoudig, dat
men reeds na enkele malen de bewerking te hebben gedaan het
schema (en in feite het formulier) niet meer beslist nodig heeft.
De gegevens van elk der drie bekende punten komen ieder met de
naar dat punt gemeten richting op de eerste regel van een vakje.
Zoals in het hoofd staat aangegeven zijn ze dan benoemd resp. A
M en BIn de laatste kolom worden (door optelling volgens de
winkelmethode) a en bepaald en hun cotangenten daaronder ver
meld. We zetten de gegevens uit het eerste vakje in de reken
machine, zoals in het schema is aangegeven. Draaien we het om-
wentelingsregister naar de ordinaat van het punt in het tweede
vakje, dan staat in het resultaatregister Xc> welke we in het vierde
vakje noteren. Op het instelbord plaatsen we cotg met tegen
gesteld teken en draaien weer het omwentelingsregister naar de
ordinaat van het volgende punt in het derde vakje. Als we daarna
het getal in het resultaatregister verminderen met de abscis van dat
zelfde derde punt staat daarin Xc XD x, welk resultaat op de
laatste regel van het vierde vak wordt genoteerd.
Op dezelfde wijze, van boven naar onder, maar nu met verwisse
ling van X en Y en de cotangenten met tegengesteld teken geno
men, vinden we Yc en y, die beiden eveneens in het vierde vakje
genoteerd worden.
(Heeft men de beschikking over een machine met kubeerinnch-
ting, laat dan die y even staan; was ze negatief, door „kuberen"
en een slag linksom draaien staat ze positief in het resultaatregis
ter. „Kubeer" en draai naar x in het resultaatregister; in het om
wentelingsregister staat tg DC (behoudens het teken). Opnieuw
,,kuberen" en het resultaatregister draaien naar y geeft cotg DC in
het omwentelingsregister.)
180
